✓ عدول از گذشت مسموع نیست به چه معناست؟

عدول از گذشت یکی از مباحث حقوق جزا می‌باشد که مسموع نیست. از این جهت چنانچه که شما در روند یک دعوای خصوصی و قابل گذشت، از مجرم بگذرید و به گونه‌ای صریح وی را ببخشید، به هنگامه‌ی ندامت از این اقدام خود دیگر فایده‌ای نخواهد داشت. عدول از گذشت یکی از مباحث حائز اهمیت است که آگاهی نسبت بدان می‌تواند علاوه بر افزایش علم حقوقی، از برخی مشکلات و چالش‌ها پیش‌گیری کند‌. از شما می‌خواهیم تا پایان این نوشتار از سروش عدل با ما همراه شوید. قطعاً که می‌توانید در کنار ما در ارتباط با این موضوع حقوقی اطلاعات موردنیاز خود را کسب کنید.

» عدول از گذشت، یعنی چه؟

زمانی‌که یک جرم صورت می‌گیرد از دو جنبه؛ عمومی و خصوصی قابلیت پیگیری خواهد داشت. هنگامی‌که جرم حاوی جنبه عمومی باشد، مراجع قضایی و دادستانی بدون نیاز به شکایت از جانب شاکی خصوصی میبایست مجرمی را که در مقابل قانون سرکشی کرده محکوم کنند. سپس مجازات مقرر در گستره‌ی قانون را بدون کم و کاست برای وی اجراء کنند. ولو چنانچه جرمی که به واسطه‌ی مجرم صورت می‌پذیرد، دارای جنبه خصوصی باشد، پیگیری آن در سایه‌ی شکایت شاکی خصوصی خواهد بود.

به عبارتی محاکم رسیدگی کننده تنها زمانی مجاز به مجازات مجرم در جرایم خصوصی خواهند بود که شخص زیان‌دیده در محاکم رسیدگی کننده از مجرم شکایت کند. پس از آن شکوائیه خود را به مرجع صالح تسلیم نماید. بنابراین لازمه رسیدگی به جرایم خصوصی، شکایت از جانب شاکی خصوصی است. به همان‌شکل که شاکی خصوصی آغازگر فرآیند رسیدگی به جرم خصوصی است؛ از به هنگامه‌ی اتفاق جرم تا اتمام محکومیت و مجازات مجرم، هر زمان که اراده نماید توانایی به بخشیدن مجرم و گذر از حق شرعی، اخلاقی و قانونی خود را خواهد داشت.

» بنابراین می‌توان در ارتباط با عدول از گذشت چنین بیان کرد که!

با استناد به مطالبی که بیان نمودیم راحت‌تر و سریع‌تر می‌توانیم در ارتباط با معنا و مفهوم عدول از گذشت با شما سخن بگوییم. به عبارتی عدول از گذشت به معنی بازگشت و ندامت است و مطرح گردیدن این واژه در کنار گذشت، یعنی اظهار ندامت و پشیمانی از گذشت است. به عبارتی عدول از گذشت به هنگامی رخ می‌دهد که شاکی خصوصی، پس از شکایت و طرح دعوی در مراجع کیفری، از شکایت انجام شده صرف نظر کند‌. سپس به صورت صریح و بدون هیچ‌گونه شرط و شروط مجرم را ببخشد. نهایتاً بعد از گذر و بخشش از کرده خود نادم شود. بهتر است بدانید که براساس ماده‌ی ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی عدول از بخشش مسموع نیست. بنابراین شاکی به هنگام گذشت از حق و حقوق خود، طی هر مرحله از جلسه رسیدگی و یا اجرای آن، دیگر نمی‌تواند عدول و بازگشت نماید‌.

» انواع جرایم از نظر طول زمان ارتکاب جرم؛

انواع جرم از نظر طول زمان ارتکاب امکان دارد به دو قسم تقسیم گردد. این دو دسته دربرگیرنده جرم آنی و جرم مستمر می‌باشد؛

• جرم آنی

جرمی می‌باشد که در مدّت زمان کوتاهی اتفاق می‌افتد. هرچند که امکان دارد نتیجه آن در طول مدّت زمان بیشتری رخ دهد.

• جرم مستمر

جرم مستمر در یک لحظه محقق نمی‌گردد. بنابراین انجام آن به گونه‌ای مستمر در طول زمان امتداد دارد.

» قسم‌بندی جرایم از نظر شیوه‌ی ارتکاب

قسم‌بندی جرایم از نظر شیوه‌ی ارتکاب حاوی موارد بسیاری است که ما در ادامه این مطلب از خود تمامی آن‌ها را بررسی خواهیم کرد. سپس توضیحاتی را در ارتباط با ماهیت هریک از آن‌ها، برای شما شرح خواهیم داد.

• جرم مقید

این جرم به هنگامی رخ می‌دهد که دارای نمود خارجی باشد و نتیجه آن با اهداف مجرم همسو باشد.

• جرم مطلق

جرم مطلق دربرگیرنده جرایمی است که انجام فعل مجرمانه، فارغ از حصول و یا عدم حصول نتیجه اتفاق افتاده است.

• جرم ساده

این دست از جرایم، جرایمی هستند که از عناصر ساده تشکیل شده‌اند. یک فعل، ترک فعل یا یک گفتار که در زمره‌ی جرایم ساده واقع می‌شود.

• جرم عادت

جرم عادت از برخی عناصر مادی تشکیل می‌شود.‌ البته که هریک از این عناصر تنها در کنار دیگر عناصر تشکیل دهنده این جرم قابلیت پیگیری خواهد داشت. پس هیچ یک از آن‌ها به حالت مستقل و جداگانه به عنوان فعل و ترک فعل مجرمانه قابل پیگیری نخواهد بود.

• جرم جمعی

جرم جمعی دربردارنده یک سری اعمالی است که مجموع این اعمال تحت عنوان یک جرم واحد قابلیت پیگیری و مجازات خواهد داشت.‌

• جرم مرتبط

هرزمان چند جرم به نحوی انجام شود که بعضی از این جرایم مقدمه جرایم دیگر باشند. یا به بیانی دیگر، بدون حصول جرم مقدمه، جرم دوّم سپس جرم بعدی آن امکان واقع شدن نداشته باشد، تحت عنوان جرایم مرتبط قابل پیگیری خواهند بود.

• جرم مشهود و جرم غیرمشهود

تعریف و مصادیق جرم مشهود ضمن ماده‌ی ۲۱ قانون آیین دادرسی کیفری قید شده است. جرم مشهود، جرمی می‌باشد که کمی پس از اتفاق آن قابل تعقیب می‌باشد. به بیانی دیگر، می‌توان مجرم را بعد از ارتکاب آن دستگیر نمود. گاهاً هم به اندازه کافی دلایل وقوع جرم در دسترس و قابل گردآوری می‌باشد و به واسطه‌ی آن می‌توان مجرم را بعد از ارتکاب به جرم تعقیب کرد.

حال جرم غیرمشهود جرمی می‌باشد که از مدّت زمان ارتکاب آن کمی گذشته است. حال برای اثبات آن به شهود آنی، دسترس  وجود ندارد! در این نوع از جرایم، مأموران انتظامی وقوع جرم را به دادستانی اعلام خواهند کرد. دادستان بعد از انجام تحقیقات موردنیاز و وارسی موضوع واصله، دستورات لازم را در ارتباط با امتداد تحقیق به مأموران مذکور داده و یا تصمیم مقتضی را می‌گیرد.

» شرایط عدول از بازگشت چیست؟

تصمیم به گذشت از شکایت، از جانب شاکی خصوصی نیازمند رعایت تشریفات خاصی نیست. این فرد به هر هنگام که اراده کند می‌تواند به صورت کتبی گاهاً شفاهی از شکایت خود صرف نظر کند. ولو عدول از بازگشت مسموع نبوده و شاکی خصوصی تحت هیچ‌گونه موقعیتی قادر به عدول از آن نخواهد بود. مگر به هنگامی‌که شاکی مدعی گردد که گذشت مذکور از جانب او نبوده است. بدین هنگام، قاضی پرونده مکلّف است به این ادعای شاکی رسیدگی نموده و در زمان اثبات، گذشت انجام‌ شده را باطل و بلااثر اعلام نماید.

جالب است بدانید که عدول از شکایت تنها به هنگامی قابل پذیرش است که مشروط بر هیچ‌گونه شرطی نباشد. علاوه بر این‌ها فرد شاکی دارای اهلیت موردنیاز در راستای گذشت نیز باشد. از این جهت گذشت‌هایی که مشروط باشد و یا شاکی محجور گاهاً صغیر باشد، قابل اکتفاء در محاکم رسیدگی کننده نخواهد بود. بنابراین رضایت آن‌ها منوط بر اعلام رضایت اولیای قانونی خواهد بود.

» نتایج حاصل از عدول از گذشت چیست؟

ضمن جرایم خصوصی گذشت شاکی از شکایت و حق قانونی و شرعی خویش، دو پیامد بسیار مهم در پی خواهد داشت. اوّلین مورد این که دعوای مطروحه در محاکم کیفری مختومه شده و به طور قطع به یقین ساقط می‌گردد. دوّمین پیامد برجای مانده این است که به هنگام رضایت و صرف نظر نمودن از شکایت، دیگر شاکی خصوصی حق عدول از گذشت را ندارد. بنابراین پشیمانی و ندامت وی هیچ‌گونه سود و ضرری به حال او ندارد. چرا که به همان شکل که بیان نمودیم، عدول از گذشت مسموع نیست. گذشت از شکایت توسط شاکی از جمله چالش‌های مهمی است که در کنار فواید و مزایای اخلاقی امکان دارد در بعضی از موارد تبعات جبران ناپذیری را هم به همراه داشته باشد. به همین خاطر ما توصیه می‌کنیم بعد از مشورت با یک وکیل کیفری تصمیم خود را در ارتباط با این موضوع بگیرید.

» گذشت از جانب شاکی تا چه تاریخی اعتبار خواهد داشت؟

علی الوصول امکان گذشت از مجرم همواره ممکن است. ولو غالباً این موضوع به دلیل همان جهات خصوصی جرایم قابل گذشت است. لذا هر زمانی که شاکی گذشت کند، گذشت از مجرم انجام می‌شود. امّا شاکی قبل از اقامه شکایت نیز می‌تواند از مجرم گذشت نکرده و از این جهت می‌توان بیان داشت گذاشت شاکی از مجرم منجر به سقوط دعوی و عدم پیگیری دوباره آن در مراجع رسیدگی کننده خواهد شد.

» گذشت بعد از فوت نمودن شاکی چه خواهد شد!

به هنگام فوت شاکی، وراث او می‌توانند نسبت به مورد شکایت گذشت کنند. به عبارت دیگر از شکایت مورث خود صرف نظر نماید. هنگامی به این گذشت رسیدگی خواهد شد که تمامی ورثه با یک‌دیگر اعلام گذشت نماید‌. ولو چنانچه که تعدادی از ورثه متوفی اعلام گذشت نمایند، لیکن دیگر ورثه تصمیمی بر گذشت نداشته باشد و خواهان مجازات مجرم گردند، حق مجازات مجرمِ جرم محفوظ خواهد ماند. بنابراین گذشت آن عده از ورثه ایرانی در عدم مجازات مجرم ندارد.

» عدول از گذشت مسموع نیست، یعنی چه؟

قانون‌گذار محترم در قسمت ابتدایی ماده‌ی ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی چنین بیان داشته است که؛

«گذشت باید منجز باشد و به گذشت مشروط و معلق در صورتی ترتیب اثر داده می‌شود که آن شرط یا معلق علیه تحقق یافته باشد همچنین عدول از گذشت، مسموع نیست.»

عدول از گذشت در موضوعات کیفری به همان شکل که ملاحظه می‌شود و در بخش‌های پیشین بیان گردید، مسموع نیست‌. بنابر نظریه نهاد کل حقوقی و تدوین قوانین قوه‌ی قضاییه، وارسی اعتبار و صحت و سقم رضایت‌نامه، اعم از رسمی و عادی برعهده قاضی پرونده می‌باشد. عدول از گذشت در موضوعات کیفری به صراحت و تاکید در ماده‌ی ۱۰۱ قانون مجازات اسلامی مسموع نمی‌باشد. بنابراین براین اساس، به هنگام عرضه هرنوع رضایت‌نامه از جانب متهم یا محکوم علیه و انکار و نفی آن از جانب شاکی ‌و یا محکوم له، قاضی خود موضوع را وارسی نموده و به اصالت آن رسیدگی خواهند نمود. حال به هنگام معین گردیدن درستی آن، بدان ترتیب اثر داده خواهد شد.

نتیجه گیری

بنابراین در دعاوی خصوصی عدول از گذشت مسموع نیست. از این جهت چنانچه که شما در حال حاضر قصد دارید از شخصی که بانی زیان و اضرار به شما شده، شکایت نمایید و یا از او شکایت نموده‌اید. میبایست بدانید که، بعد از گذشت چه پیش از طرح شکایت در دادگاه چه پس از آن زمانی‌که گذشت و رضایت شما تماماً روشن باشد، کلّیه‌ی حق و حقوق شما در این ارتباط ساقط خواهد گردید. پس دیگر قادر به طرح دعوی و پیگیری پرونده شکایت خود نمی‌شوید و ندامت شما نیز هیچ نفع و ضرر به حال شما نخواهد داشت. بنابراین مشاوره با یک وکیل دادگستری و کسب اطلاعات بیشتر در این ارتباط بسیار مهم و موردنیاز خواهد بود.