امضا و حق امضا در قوانین ایران

آیا شما امضای اختصاصی برای خود دارید؟ آیا به این فکر کرده اید که امضا چیست و چه کاربرد هایی در زندگی شما خواهد داشت؟ شما به عنوان یک فرد بالغ و عاقل باید امضای شخصی و منحصر به فرد خود را داشته باشید. وجود این امضا پس از رسیدن به سن قانونی برای شما ضروریست و در بسیاری موارد به آن نیاز خواهید داشت.

تعریف امضا

امضا می تواند به اشکال گوناگونی دیده شود. امضای یک فرد می تواند به شکل دستخط، رسم خطوط و اشکال مختلف، ترسیم یک علامت مشخص و یا حتی به شکل یک نماد باشد. هیچ فرقی نمی کند می توان گفت به ازای هر فرد زنده یک امضای اختصاصی وجود دارد. این امضا حتی می تواند یک خط صاف ساده همراه با نام و نام خانوادگی فرد باشد.
این اثر منحصر به فرد می تواند ویژگی های فردی، روحی، روانی و به عبارتی هویت افراد را به خوبی نشان دهد. فرد با عمل امضا کردن می تواند نیت و رضایت درونی خود را به خوبی منتقل کند و اعلام مسئولیت خود را عنوان نماید.

تبعات حقوقی امضا

امضا علاوه بر اینکه یک ویژگی منحصر به فرد شخصیتی است، بار حقوقی زیادی هم با خود به همراه دارد. شما هنگامی که پای سند و یا قراردادی را امضا می کنید یعنی دنیایی از مسئولیت های حقوقی را برای خود ایجاد می کنید. و ملزم به پذیرش آن هستید. ضمن اینکه رضایت و توافق خود را هم اعلام کرده اید.
امضا چه برای اسناد عادی باشد و چه برای اسناد رسمی هیچ فرقی نمی کند، شخص با امضا کردن کاغذی در وهله ی اول هویت خود را بیان می کند. و سپس مسئولیت و تعهدات قانونی و حقوقی خود را قبول می نماید.
یکی از پرکاربردترین موارد امضا، امضای سند ها و قراردادهای حقوقی است. مثل امضای سند ازدواج، امضای چک و سفته، امضای قولنامه و مبایعه نامه ، انعقاد قراردادهای تجاری و انجام معاملات گوناگون.
همانطور که می دانید سند وسیله ایست که مالکیت و حقوق افراد را به خوبی نشان می دهد و ادعای درستی آنها را ثابت می کند. مثل سند خانه و سند ماشین. این سند در هر محکمه و در هر شرایطی حق مالکیت افراد را اثبات خواهد کرد.

اما زمانی آثار حقوقی این سند به بار می نشیند که

امضای فرد پای آن باشد. امضا باعث می شود که آن سند یا قرارداد را بتوان به راحتی به فردی مشخص منتصب کرد و به عبارتی مالکیت او را اثبات نمود.
باید بدانید در اسناد تجاری مانند چک و سفته و دفاتر تجاری ارزش و اهمیت امضا به مراتب بیشتر است. زیرا در چنین اسنادی امضای فرد است که حرف اول را می زند. و عدم وجود آن ارزش و اعتبار حقوقی سند را به طور کلی زیر سوال می برد. در مبحث حقوق تجارت به طور جامع تری به این مساله خواهیم پرداخت و آشنا خواهید شد. که حق امضا در اسناد تجاری و شرکت های تجاری به چه شکل است.
البته فقط این نیست. آثار و تبعات حقوقی امضا بسیار فراتر از اینهاست. همیشه به یاد داشته باشید که هیچگاه نوشته و یا برگه ای را به راحتی امضا نکنید. حتما نوشته های آن را به خوبی مطالعه کرده و از آن اطلاع پیدا کنید. اگر چیزی به ضرر شما بود و یا تعهدات و مسئولیت های حقوقی برای شما به همراه داشت .از امضای آن اجتناب نمایید. قبل از امضای هرگونه اوراق حتما با یک بزرگتر و یا با یک وکیل حقوقی مشورت کرده و مشاوره حقوقی بگیرید.
گاه یک امضای ساده می تواند تبعات قانونی غیر قابل جبرانی برای فرد به همراه داشته باشد. که به سادگی هم قابل حل نیست. پس هیچوقت امضا را ساده و دست کم نگیرید.

همچنین بدانید

حال که به سن قانونی نرسیده اید در رابطه با امضای شما باید بگوییم که خیلی اثرات حقوقی بر آن وارد نیست. و نهایتا اگر هم معامله ای انجام دادید و یا قراردادی را امضا کردید آن معامله غیرنافذ می باشد. یعنی با رضایت سرپرست قانونی شما نافذ و رسمی می شود و به مرحله ی اجرا می رسد.
اما اگر پس از رسیدن به سن 18 سالگی از امضای خود استفاده کنید دیگر قضیه مثل قبل نیست. این بار شما یک فرد عاقل و بالغ هستید. و باید منتظر آثار و تبعات حقوقی و قانونی آن باشید.
امضا به سختی قابل انکار است مگر اینکه ثابت شود فرد تحت زور و اجبار برگه ای را امضا کرده است. که بله در این صورت می توانید شکایت خود را مبنی بر این قضیه اعلام کنید.
همچنین افرادی که در سلامت کامل عقلی نیستند مانند افراد سالخورده و محجورین ( افرادی که از سلامت عقلی برخوردار نیستند) . در رابطه با امضای این افراد هم باید به نکات و موارد زیادی توجه داشت . در بیشتر موارد امضای آنها به تنهایی کافی نیست و باید سرپرست قانونی آنها امضا را تایید نماید.
اگر می خواهید با خطرات سوءاستفاده از امضای خود آشنا شوید یک مثال ساده ذکر می کنیم. تصور کنید وکالت نامه ای تنظیم شده و در آن قید گردیده که شما حق فروش تمام اموال و دارایی های خود را قرار است به شخص دیگری منتقل کنید.

نکته

باید بدانید که چنین وکالت نامه ای از نظر حقوقی هیچ ایرادی ندارد. و بسیاری از افراد به وکیل و یا آشناهای مورد اعتماد خود چنین وکالت نامه ای اعطا می کنند تا در موارد ضروری از آن استفاده شود. اما موضوع جایی حساس تر می شود که شما چنین قصدی ندارید و شخصی قصد دارد از شما کلاهبرداری و سوءاستفاده کند. کافیست یک وکالت نامه با نام و مشخصات شما تنظیم شده و در آن قید گردد که شما حق فروش تمامی اموال را به فردی مشخص واگذار کرده اید. یک امضای شما کافیست تا همه چیز را در یک لحظه برای همیشه از دست بدهید. به خصوص زمانی که اثر انگشت خود را هم کنار امضا قرار دهید.
باید گفت حمایت های قانونی در این زمینه وجود دارند تا از حق شما در چنین مواردی دفاع شود ولی باید بدانید که اثبات چنین امری بسیار مشکل و زمان بر است.
پس قبل از اینکه امضای خود را پای برگه ای درج کنید با دقت هرچه تمام تک تک کلمات را مطالعه کرده و در در صورت امکان با افراد آگاه هم مشورت کنید.

جعل امضا

در رابطه با مساله ی جعل امضا باید بگوییم که در هر صورت جرم است و با مجازات کیفری همراه خواهد بود.
اگر شما به هر دلیلی امضای شخص دیگری را جعل کرده و از آن به هر شکلی استفاده کنید. تحت پیگرد قضایی قرار میگیرید و با شما برخورد قانونی خواهد شد.
برعکس همین موضوع هم وجود دارد. در صورتی که شخصی از نام و امضای شما استفاده کرده و آن را جعل کند شما حق شکایت خواهید داشت و آثار حقوقی و تبعات آن امضا متوجه شما نخواهد بود.
البته باید بدانید که افرادی هستند که چند امضا دارند. افراد چند امضایی به راحتی می توانند امضای خود را انکار کرده و از زیر بار همه چیز شانه خالی کنند. بنابراین به یاد داشته باشید که همیشه در کنار امضای افراد ، اثر انگشت و ذکر نام و نام خانوادگی ضروریست. و از بروز مشکلات قانونی جلوگیری می کند.
برای خودتان هم همین طور. اگر در آینده اقدام به امضای سندی کردید و یا خواستید پای معامله ای را امضا کنید. برای جلوگیری از به وجود آمدن هرگونه مشکل بهتر است. در کنار امضای خود نام و نام خانوادگی خود را نوشته و اثر انگشت خود را هم بزنید.
ذکر نام و نام و خانوادگی و اثر انگشت برهان قاطع و محکمیست که اثبات می کند امضا متعلق به چه کسی است.

سخن آخر

اهمیت و جایگاه امضا در قوانین ما دایره ی بسیار گسترده ای دارد. هدف ما آشنایی با نمای کلی این موضوع بود تا با ارزش و جایگاه قانونی امضا و تبعات حقوقی آن آشنا شوید. اینکه بدانید امضای شما ارزش قانونی زیادی دارد و نمایانگر رضایت و هویت شماست. پس از آن در هر جایی به راحتی استفاده نکنید و اجازه ندهید دیگران به راحتی از آن سوءاستفاده کنند.
حال که در آستانه ی رسیدن به سن 18 سالگی هستید بد نیست برای خود یک امضای شخصی و منحصر به فرد انتخاب کنید. امضایی که شبیه امضای هیچکسی نیست و فقط و فقط متعلق به شماست.
شما برای اینکه در آینده وارد جامعه شوید و روابط مختلف زندگی خود شکل دهید نظیر روابط تجاری و اجتماعی و یا حتی برای باز کردن یک حساب پس انداز در بانک ، باید امضای اختصاصی و منحصر به فرد خود را داشته باشید.
تمامی قراردادها و معاملات به وسیله امضای شما کامل میشوند و این آغاز تعهدات و مسئولیت های شماست. فراموش نکنید امضا بخشی از هویت شماست که جنبه های قانونی آن پررنگ تر است. و تعهدات قانونی شما را رقم خواهد زد.