کودک آزاری یکی از تلخ ترین جرایمی است که امروزه در بسیاری از جوامع انسانی شاهد آن هستیم. کودک آزاری از آن دسته جرایمی است که قلب هر انسانی را به درد می آورد و در هیچ مرام و مسلکی پذیرفته شده نیست. آیا می دانید مجازات جرم کودک آزاری چیست؟ قوانین حمایتی ایران در این زمینه چه می گویند؟ مرکز حقوقی و داوری سروش عدل شما را با ابعاد حقوقی بیشتری از جرم کودک آزاری آشنا می نماید. با آقای وکیل همراه باشید.

کودک آزاری

هر گونه بدرفتاری فیزیکی و یا عاطفی، سوءاستفاده جنسی، غفلت یا رفتار همراه با بی‌توجهی یا استثمار تجاری یا سایر انواع استثمار، که منجر به آسیب واقعی یا احتمالی به سلامت، بقاء، رشد یا کرامت کودک در زمینه‌ی روابط یا مسئولیت، اعتماد یا قدرت شود. این تعریفیست که از سوی سازمان جهانی بهداشت برای کودک آزاری در نظر گرفته شده است.

قبل از هرچیزی در نظر داشته باشید که بر اساس پیمان نامه ی حقوق کودک ، هر فرد زیر 18 سال کودک محسوب می گردد. بر اساس توافقنامه های بین المللی می توان گفت که در تمام کشورها و نظام های حقوقی دنیا مجازات سرسختانه ای برای کودک آزاری در نظر گرفته شده است.

بر اساس ماده ی 2 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان هر نوع اذیت و آزار کودکان و نوجوانان که موجب شود به آنان صدمه جسمانی یا روانی و اخلاقی وارد شود و سلامت جسم یا روان آنان را به مخاطره اندازد، ممنوع است.

لازم به ذکر است که کودک آزاری دایره ی وسیعی از جرایم را شامل می گردد. صدمات می توانند از نوع فیزیکی، روانی و جنسی به کودک وارد شوند. به عبارتی هرگونه آسیب و صدمه ی جسمی، روحی، عاطفی، روانی و جنسی به کودک می تواند از مصادیق بارز کودک آزاری محسوب گردد. از زندانی کردن در حمام تا شکنجه ی جنسی کودک فرقی نخواهد داشت. هرکاری که به کودک صدمه برساند در حکم کودک آزاری خواهد بود.

پدوفیلیا

پدوفیلیا به معنی میل جنسی به کودکان است. یک ناهنجاری روانی که فرد میل شدیدی به برقراری رابطه ی جنسی با کودکان دارد. به خصوص کودکان زیر 13 سال. مبتلایان اکثرا مرد بوده و تمایل به برقراری رابطه ی جنسی با دختران و پسران دارند. البته چنین اختلالی در میان زنان هم دیده می شود اما در میان مردان پررنگ تر بوده و با تجاوز و آزار جنسی کودک همراه است.

چنین افرادی حتی می توانند به فرزند خودشان هم تمایل نشان دهند. این اختلال گذرا و موقتی نیست و در دوره های از زندگی فرد خود رابیشتر نشان می دهد. ناگفته نماند که اختلال روانی پدوفیلیا هیچ ارتباطی با وضعیت مالی و سطح تحصیلات افراد ندارد و در هر طبقه ی اجتماعی امکان بروز آن وجود دارد. علت این اختلال می تواند ژنتیکی یا محیطی باشد. احتمال ابتلا به پدوفیلیا در افرادی که در کودکی خود قربانی تجاوز جنسی شده اند، به مراتب بیشتر است.

میل و کشش جنسی این افراد به کودکان قابل کنترل نیست و نیاز به درمان دارند. بنابراین در صورت ارتکاب جرایم جنسی از سوی این افراد موضوع با حبس و مجازات حل نمی شود. این افراد پس از آزادی از زندان دوباره مرتکب چنین جرمی خواهند شد و از همین رو نیاز به درمانی اساسی دارند.

مجازات جرم کودک آزاری

قانون حمایت از کودکان و نوجوانان چتر حمایتی خوبی برای مقابله با این جرم در ایران  محسوب می شود. با این حال باید در نظر داشته باشید که هنوز جای بسیاری از قوانین حمایتی که باید در این زمینه وجود داشته باشند، خالیست.

ماده ی 3 و 4 قانون حمایت از کودکان و نوجوانان اشاره به مجازات های در نظر گرفته شده برای کودک آزاری دارد. این مجازات ها فقط شامل آزار و اذیت و شکنجه ی جسمی و روحی کودکان می باشد. در رابطه به آزار و صدمات جنسی و یا تجاوز به عنف قوانین به شکل دیگری در نظر گرفته شده و به مراتب سخت تر و سنگین تر است. به طوری که مرتکب باید مجازات حبس و اعدام را هم در نظر داشته باشد.

در بسیاری از کشورهای دنیا برای جرم کودک آزاری از مجازات های عقیم کردن و حبس ابد برای مجرمین استفاده می شود. اما در ایران قضیه کمی متفاوت تر است. فقط کافیست کودک را به عقد دایمی و یا موقت شخصی بزرگسال در آورد. در این صورت همه چیز تغییر می کند.

علایم و آثار کودک آزاری

این قربانیان بی پناه در اکثر موارد راهی به جز گریه کردن ندارند و اغلب آنها به شدت مضطرب و پریشان به نظر می رسند. منزوی هستند و نمی توانند ارتباط درستی با همسالان و سایر افراد جامعه داشته باشند .ضعف جسمی و ناتوانی در وجود آنها کاملا مشهود است و رفتارهای ناهنجاری از خود نشان می دهند. تک تک این نشانه ها زنگ خطریست که کودک قربانی کودک آزاری قرار گرفته و به حمایت و رسیدگی نیاز دارد.

دررفتگی و شکستگی استخوان ها، عدم رسیدگی به بهداشت و تغذیه ی کودک، بیماری، مشکلاتی از قبیل شب ادراری و عدم کنترل مدفوع، زخم، بریدگی، سوختگی، کبودی، کتک، زندانی کردن کودک، ترس، پریشانی و هزاران مورد مشابه زنگ هشداریست که با یک مورد کودک آزاری مواجهیم. البته فحشا، تکدی گری، حمل مواد مخدر و کار اجباری هم از مصادیق این جرم به حساب می آید.

متاسفانه از آنجایی که چنین جرایمی در چارچوب خانه و خانواده رخ می دهند، خیلی مجال آن نیست که مورد تعقیب و تحقیق قرار بگیرند. ولی در صورت مشاهده ی هرگونه موارد کودک آزاری می توان موضوع را فورا به بهزیستی یا پلیس اطلاع داد.

عوامل موثر در بروز کودک آزاری

گذشته از این که کودک آزاری یکی از جرایم سنگین محسوب می شود و احساسات جامعه را به شدت جریحه دار می کند، باید به بررسی ریشه و علل بروز آن هم پرداخت. از دیرباز در تمامی جوامع انسانی شاهد این گونه از جرایم بوده ایم ولی در دنیای امروز و به خصوص کشورهای جهان سوم این پدیده با رشد فزاینده ای مواجه شده است.

موضع را از دو منظر می توان مورد بررسی قرار داد. بهره کشی و استثمار جنسی کودکان و فقر اقتصادی و فرهنگی.

در یک نگاه کلی می توان عوامل زیر را به عنوان ریشه و علل بروز پدیده ی کودک آزاری مورد بررسی قرار داد.

• ضعف و ناتوانی جسمی کودک به خصوص مشکلات مربوط به کودکان معلول

• نامشروع بودن کودک

• بروز مشکلات روحی و روانی در کودک مانند بروز پدیده ی بیش فعالی که به خشونت والدین دامن می زند.

• فقر اقتصادی

• فقر فرهنگی

• اعتیاد والدین

• سیستم آموزشی غلط

• حاشیه نشینی

• عدم آشنایی با مهارت های تربیتی

• سستی و ضعف بنیان ها و آموزه های دینی

• طلاق

• اختلافات خانوادگی

اینها تنها بخشی از عوامل موثر در بروز پدیده ی کودک آزاری شناخته شده اند. اصل موضوع پیچیده تر و گسترده تر است.

همین که مادر و پدری شاغل باشند و محبت و رسیدگی را از کودک خود دریغ کنند، مصداق عینی کودک آزاری خواهد بود. کودکان موجوداتی لطیف و آسیب پذیرند که به بیشترین میزان از محبت و توجه نیاز دارند. کافیست نیازهای ضروری آنها را فراهم نکنیم. خوراک، مسکن، پوشاک، حق تحصیل، محبت، توجه، امنیت، حق درمان. اینها بخشی از اصلی ترین و اساسی ترین نیازهای کودکان محسوب می شوند. در صورت فقدان هر کدام از آنها قطعا کودک اعتراض خود را به نحوی بیان می کند. همین می تواند آغازی برای شروع کشمکش میان والدین و فرزندان باشد.

از طرفی کودکانی که کنار نامادری و ناپدری خود زندگی می کنند، از آسیب پذیرترین گروه ها به حساب می آیند. متاسفانه موارد گزارش شده از کودک آزاری در این بچه ها بسیار بالاتر است و قوانین حمایتی هم کمی ضعیف عمل می کنند.

شناسایی و حمایت از قربانیان

مربیان و معلمان کودک می توانند نقشی مهم را در این زمینه ایفا کنند. اگر روی بدن کودک آثاری از زخم، سوختگی و صدمه دیده می شود و برای آن هیچ توضیح و توجیه قانع کننده ای از سوی والدین کودک ارائه نمی گردد به احتمال زیاد با یک مورد از کودک آزاری مواجه هستید. اگر کودک بد سرپرست است و یا والدین موجهی ندارد یعنی توجه جدی تری به کودک باید صورت گیرد .

اگر والدین کودکی اصرار دارند کودک خود را سریعا از بیمارستان مرخص کنند و پریشان به نظر می رسند زنگ خطریست که کودک نیاز به کمک دارد.

فقط این نیست هزاران مورد از مصادیق کودک آزاری را می توان تعریف کرد. کافیست نگاهی گذرا به رسانه ها و دنیای مجازی داشته باشید. کودکان بیگناهی که قربانیان خاموش و ساکت کودک آزاری اند. اگر جان سالم به در ببرند در آینده با مشکلات بیشتری روبرو خواهند شد و باید منتظر ظهور مجرمی خطرناک تر باشیم. اگر هم تاب نیاورند که بستگی به این دارد که از سوی چه کسی مورد اذیت و آزار قرار گرفته اند. به خصوص زمانی که کودک آزاری از سوی والدین واقعی و اصلی کودک رخ دهد. کافیست پدری مسایل ناموسی را برای اذیت و قتل دختر نوجوان خود مطرح کند. موردی که متاسفانه بارها در جامعه ی ما رخ داده و در سنگین ترین مجازات برای آن شاهد 9 سال زندان بوده ایم. قطعا بی انصافیست و جای تامل زیادی دارد.

قوانین حمایتی ایران در زمینه ی کودک آزاری

قوانین ایران در عین کامل بودن نقص های زیادی در زمینه ی حمایت از کودکان و افراد خانواده دارد و از آنجایی که چنین جرایمی در چارچوب خانه و خانواده رخ می دهند، رسیدگی و تحقیق در رابطه با آنها نیاز به وجود شاکی خصوصی دارد.از طرفی ممکن است کودکی از والدین خود به کرات کتک بخورد و والدین اینگونه عنوان کنند که صرفا هدف تربیتی داشته اند. به همین دلیل شناسایی موارد بسیار دشوار است.

البته قانون حمایت از کودکان و نوجوانان، قانون مدنی، قانون مجازات اسلامی و متن آیین دادرسی، قوانین حمایتی خوبی در زمینه ی کودک آزاری در نظر گرفته اند اما بازهم خلاهای قانونی زیادی در این زمینه به چشم می خورد.

نتیجه گیری

حقیقتی تلخ و ناگوار را بیان کردیم که متاسفانه در جامعه ی ما وجود دارد. چه از مقام یک حقوقدان و چه از دید یک شهروند معمولی فرقی نمی کند. کودک آزاری یکی از تلخ ترین جنایت ها علیه بشر است که هر وجدان بیداری آن را به شدت محکوم می کند. شما در این زمینه چه دیدگاهی دارید؟ آیا تاکنون موردی از کودک آزاری را مشاهده کرده اید؟ مشاهدات عینی خود را برای ما بنویسید. واکنش شما در برابر کودک آزاری چیست؟ مرکز حقوقی و داوری سروش عدل با تیمی از حرفه ای ترین وکلا و حقوقدانان تمام قد حامی حقوق شماست. ما تا آخرین قدم همراه شماییم. راه های ارتباطی ویژه ی ما را فراموش نکنید. وکیل آنلاین، وکیل تلفنی و وکیل همراه برای ارتباطی سریع تر و متفاوت تر با آقای وکیل با ما در ارتباط باشید.

نویسنده : تیم حقوقی مرکز حقوقی وداوری سروش عدل