تغییر جنسیت در جامعه ی ما برابر با یک تابوی بزرگ است. موضوعی که برای بسیاری از افراد هنوز قابل هضم نیست و حتی گاه جز گناهان کبیره به حساب می آید. شما چه دیدی نسبت به موضوع تغییر جنسیت دارید؟ از موافقان آن هستید یا مخالف؟ برخورد شما با چنین پدیده ای چیست؟ مرکز حقوقی و داوری سروش عدل با نگاهی متفاوت به موضوع تغییر جنسیت پرداخته است. با ما همراه باشید تا با ابعاد تازه تری از این موضوع آشنا شوید.

تغییر جنسیت و نگاهی به اختلالات جنسی

چقدر با دنیای ترنس ها آشنایی دارید؟ چه چیزهایی از زندگی آنها می دانید؟ احتمالا عمل تغییر جنسیت به گوش شما خورده باشد. بسیاری از مبتلایان به اختلالات جنسی معتقدند عمل تغییر جنسیت تنها راه نجات آنهاست. نجات از کابوسی که سالهاست آنها را آزار می دهد و صدایشان هم به جایی نمی رسد.

آنها یک اعتراض بزرگ دارند و آن این است که بدن خود را دوست ندارند. معتقدند در جسمی اشتباه پا به این دنیا گذاشته اند و این جسم متعلق به روحشان نیست.

قبل از ورود به بحث کمی با مبحث اختلالات جنسی آشنا می شویم. اساسا اختلالات جنسی انواع بسیار گوناگونی دارند.در این میان دو گروه بیشترین تمایل را برای انجام عمل تغییر جنسیت دارا می باشند:

تراجنسی یا ترنس ها ( transsexual )

در بیشتر این افراد مشکلی از نظر جسمی وجود ندارد. در بسیاری از آنها شاهد یک بدن کاملا زنانه یا کاملا مردانه هستیم. مشکل این دسته از افراد غالبا روحی و روانی است. این افراد معتقدند که بدن آنها سنخیتی با روح و افکار و علایقشان ندارند. به همین دلیل اکثرا دچار سرگشتگی و پریشانی هستند. اغلب شاهد رفتارهای عجیبی ازاین افراد  هستیم. این افراد نه همجنسگرا هستند و نه درک درستی از خود دارند.  آنها معتقدند که در کالبد و جسمی اشتباه به این دنیا آمده اند.

گرایشات مردانه و یا زنانه ی این افراد گاه افزایش  زیادی پیدا می کند. نتیجه ی نهایی این گرایشات پسری می شود با آرایش دخترانه.گاهی دختری با تیپ و لباس های پسرانه. رسیدن به این مرحله یعنی زنگ خطر. خانواده باید در این شرایط آن ها را درک کرده تا هز خطرات غیر قابل جبران جلوگیری شود.

باید بپذیریم که این افراد به رسیدگی و مراقبت نیاز دارند.در صورتی که این افراد  تمایل به عمل تغییر جنسیت دارند در صورت اثبات قضیه باید از آنها حمایت کرد.باید به خواست آنها احترام گذاشت. قانون هم همین را می گوید. بررسی، تایید و حمایت.

دوجنسی

وضعیت چنین افرادی کمی پیچیده تر و متفاوت تر است. در چنین افرادی با ابهام هویت جنسی روبرو هستیم. در واقع این افراد از نظر دستگاه تناسلی حالتی بینابین دارند. حالتی که نیمی از آن زن و نیمی دیگر از آن متعلق به مرد است. این افراد گذشته از مشکلات روحی ناچار به تحمل نگاه سنگین جامعه هستند. این افراد قطعا نیاز به عمل تغییر جنسیت دارند. در صورتی که این عمل روی آنها انجام نگیرد ممکن است تا مرز خودکشی هم پیش بروند. در واقع بدون انجام عمل تغییر جنسیت امکان درمان این افراد وجود ندارد .قطعا موضوع فراتر از یک روان درمانی ساده است.

بد نیست بدانید حمایت های قانونی زیادی در ایران برای این افراد در نظر گرفته شده است. البته چنین افرادی از نظر هویت، ارث و سایر تکالیف قانونی باید مطابق قانون عمل کنند.

عمل تغییر جنسیت

جامعه ی سنتی ما هنوز به مرحله ی فهم و پذیرش چنین موضوعی نرسیده است.عنوان کردن چنین مسایلی در تضاد کامل با ارزش ها و فرهنگ ما قرار دارد. البته در سال های اخیر موضوع کمی جا افتاده تر شده است.لذا اندک حقوق و احترامی برای چنین افرادی می توان مشاهده کرد.

فردی که عمل تغییر جنسیت خود را اعلام می کند، گویی تابویی بزرگ را شکسته است. لذا از هر طرف مورد تهاجم قرار می گیرد. یک گناهکار شناخته می شود که آبروی خانواده ی خود را نادیده گرفته است.

اما به راستی در عمل تغییر جنسیت چه اتفاقاتی رخ می دهد؟واکنش ها تا به این حد سنگین است؟

باهم نگاهی کوتاه به این عمل سخت و تعجب برانگیز خواهیم داشت تا بدانید آنقدرها هم آسان نیست.

عمل تغییر جنسیت زن به مرد

افرادی که در عمل تغییر جنسیت خود به مرد راسخ هستند:

• برداشتن سینه ها که به تشخیص پزشک به صورت زیر پوستی برداشته می شود. گاهی علاوه بر برداشتن و تخلیه ی سینه ها با عمل ترمیم دور سینه هم همراه خواهد بود.
• برداشتن رحم، دهانه ی رحم، تخمدان ها و لوله های فالوپ. چون دیگر نیازی به این اعضا نیست و شخص قرار است تبدیل به یک مرد شود.
• برداشتن واژن
• به وجود آوردن آلت تناسلی مردانه
• طویل کردن و طولانی کردن مجاری ادراری
• به وجود آوردن کیسه ی بیضه ها

البته فقط این نیست. این قسمتی از عمل های سخت پیش روی این افراد است. عمل های جراحی زیبایی تازه آغاز ماجراست.  جراحی بینی ، جراحی فک و گونه.تزریق هورمون و عمل های متعدد برای به وجود آوردن عضلات و هیکل مردانه در بدن و صدها عمل زیبایی دیگر.

عمل تغییر جنسیت مرد به زن

اما یک آقا برای تبدیل شدن به یک خانم عمل های اجباری سخت تری پیش رو خواهد داشت.

• برداشتن بیضه ها و تخلیه ی کامل آن
• برداشتن کامل آلت تناسلی
• ایجاد واژن و به دنبال آن عمل لابیا پلاستی
• گذاشتن سینه

پس از گذراندن این هفت خان سنگین، تازه نوبت به عمل های زیبایی می رسد. عمل زیبایی بینی، عمل فک و گونه، کشیدن لب ها و ابروها ، تزریق ژل، پروتز نقاط مختلف بدن، لیزر موهای زائد، عمل تارهای صوتی و صدها عمل مختلف دیگر.

تغییر جنسیت در قوانین ایران

همانطور که مشاهده کردید عمل تغییر جنسیت اصلا کار آسانی نیست. هزینه ی بسیار زیادی لازم دارد. این عمل فوق العاده دردناک و سخت است. اما به نظر شما دیدگاه قوانین ایران در این زمینه چیست؟ آیا چنین عملی واقعا در کشور ما قانونی شناخته می شود؟

بر اساس قوانین فقهی و فتوای معروف آیت الله خمینی عمل تغییر جنسیت در کشور ما از نظریه ی مشروعیت مشروط تغییر جنسیت پیروی می کند . بر این اساس این عمل مجاز شناخته می گردد. اما این به چه معناست؟

بر اساس این نظریه هر فردی نمی تواند مبادرت به انجام عمل تغییر جنسیت نماید. اختیار و اراده ی فرد در این زمینه کافی نیست . برای انجام عمل تغییر جنسیت شروطی وجود دارد.  در صورت اثبات این شروط می توان جواز قانونی این عمل را گرفت.

شما قبل از هر اقدامی باید در تصمیم خود راسخ باشید و بدانید که راه برگشتی وجود ندارد. باید تحت نظر روانشناس قرار بگیرید و از هر نظر بررسی شوید. گاه ریشه ی چنین مشکلاتی در بیماری های روحی و روانی افراد قرار دارد .. گاه یک اختلال هورمونی ساده می تواند عامل قضیه باشد که به سادگی قابل رفع است. در هر صورت باید جلسات متعدد روان درمانی را بگذرانید و تحت نظر باشید.

آزمایش های پزشکی مختلفی از شما گرفته می شود تا وضعیت هورمون هایتان مشخص شود. حتی ممکن است برای یک دوره ی مشخص جهت بررسی دقیق تر موضوع تحت هورمون درمانی قرار بگیرید. نتیجه ی نهایی مورد ارزیابی پزشک قرارخواهد گرفت.

گاه پزشکان و روانشناسان توصیه می کنند برای مدت زمان 2 سال به تصمیم خود فکر کنید. اگر می توانید به مدت 1 سال در لباس و شکل جنس مخالف زندگی کنید. واکنش های جامعه، دوستان ،خانواده و اطرافیان خودتان را بسنجید. ببینید آیا آنها ظرفیت و توان رویارویی و پذیرش چنین موضوعی را از سمت شما دارند؟

چگونه باید برای عمل تغییر جنسیت اقدام کرد؟

پس از گذراندن این جدال سخت، دو راه قانونی زیر پیش روی شما قرار دارد:

راه اول

باید به دادگاه خانواده مراجعه کرده و درخواست خود را مبنی بر تغییر جنسیت ارائه دهید. در این صورت شما به پزشک قانونی معرفی می شوید.معاینات شما آغاز می گردد. سپس تحت نظر یک روانپزشک معتبر و مورد تایید پزشک قانونی قرار می گیرید. سپس جلسات روان درمانی خود را باید طی کنید.

در این مرحله آزمایش های تشخیص سطح هورمون های بدن شما با دقت انجام می گردد. در پایان تاییدیه ی روانپزشک خود را باید به پزشک قانونی ارائه دهید. پزشک قانونی هم پس از بررسی دقیق قضیه تاییدیه ی کتبی خود را به دادگاه ارجاع خواهد داد. در آخرین مرحله قاضی پرونده پس از بررسی دقیق اوضاع و احوال حکم تغییر جنسیت شما را صادر می کند.

راه دوم

شما تحت نظر یک روانپزشک معتبر قرار می گیرید. جلسات روان درمانی خود را باید تکمیل کنید. در پایان اگر واقعا دچار اختلال باشید روانپزشک شما این موضوع را به صورت کتبی تایید می کند. سپس از نظر اختلالات هورمونی و ژنتیکی مورد بررسی قرار خواهید گرفت. پس از این مرحله باید به دادگاه مراجعه کرده و تقاضای تغییر جنسیت خود را مطرح کنید. قاضی پرونده شما را برای بررسی دقیق تر به پزشکی قانونی ارجاع می دهد. پزشکی قانونی تاییدیه های لازم در این زمینه را به دادگاه ارائه می نماید. در پایان حکم تغییر جنسیت شما از سوی قاضی دادگاه صادر خواهد شد.

نحوه ی گرفتن ارث در زمان تغییر جنسیت

در رابطه با نحوه ی گرفتن ارث پس از عمل تغییر جنسیت دو موضوع بررسی می گردد:

1:فرد تغییر جنسیت داده شده از والدین خود ارث ببرد.

2:والدین تغییر جنسیت دهند.در ادامه به هر دو موضوع خواهیم پرداخت:

نحوه ی ارث بردن فرد تغییر جنسیت داده شده از والدین خود

از نظر فقیهان شیعه و قوانین فعلی ایران، ملاک ارث بردن جنسیت فعلی فرزند می باشد. لذا اگر فردی دختر باشد و پیش از فوت پدر و مادر خود تغییر جنسیت دهد، همانند پسران ارث خواهد برد.

نحوه ی ارث بردن فرد تغییر جنسیت داده شده از فرزند خود

در این رابطه اگر والدین تغییر جنسیت دهند و پس از آن فرزندشان فوت کند، میزان سهم الارث آنها بر اساس جنسیتشان در زمان انعقاد نطفه ی فرزندشان تعیین می شود. پس در این مورد جنسیت جدید آنها مطرح نیست.

تاثیر تغییر جنسیت بر عقد نکاح

به نظر شما عقد نکاح پس از انجام عمل تغییر جنسیت دوامی خواهد داشت؟ بنابر نظر فقهای شیعه با چنین وضعیتی انحلال عقد نکاح رخ می دهد. از نظر منطقی هم صحیح به نظر می رسد. چون در قوانین ایران و اسلام ازدواج زن با زن یا مرد با مرد وجود ندارد.در ضمن اگر زنی تغییر جنسیت دهد نفقه ای به او تعلق نخواهد گرفت. لازم به ذکر است اگر زنی تغییر جنسیت دهد نیازی به نگه داشتن عده ندارد.

مجازات رابطه ی نزدیکی با ترنس ها

یکی از بحث برانگیزترین موضوعات فقهی و حقوقی را شامل می شود. درصورت نزدیکی با یک ترنس، اگر فرد گرایش مردانه داشته و از نظر بدنی مرد باشد، حد لواط جاری خواهد شد.

در صورتی که فرد ترنس به زن بودن گرایش بیشتری داشته باشد و از نظر بدنی زن باشد قوانین حد زنا بر او جاری می گردد. در صورتی که نتوان جنسیت ترنس را تشخیص داد بر اساس قاعده ی فقهی درء عمل می شود.لذا مجازات خفیف تر در نظر گرفته خواهد شد.

نظر اکثریت فقها در باب تغییر جنسیت

یکی از معروف ترین فتواها در این زمینه متعلق به آیت الله خمینی است. فتوایی که باعث شد تا عمل تغییر جنسیت در ایران آزاد باشد. بر اساس فتوای ایشان اعمل تغییر جنسیت حرام نیست. در صورتی که فرد تحت فشار روانی باشد، امکان عمل وجود دارد.

اما آیت الله بهجت چنین موضوعی را جایز نمی دانند.

آیت الله خامنه ای معتقدند که این عمل فی النفسه مانعی ندارد. فرد باید از حرام های جانبی آن باید احتراز کند.

آیت الله صافی گلپایگانی معتقدند که در فرض امکان چنین عملی احکام متعدده بر آن جاری می شود.

آیت الله مکارم شیرازی به این شکل فتوا داده اند: تغییر جنسیّت دو صورت دارد. گاهی صرفاً ظاهری و صوری است؛ یعنی اثری از آلت جنس مخالف نیست. فقط یک جراحی صوری انجام می گیرد و چیزی شبیه آلت جنس مخالف ظاهر می گردد. این کار حرام است و باید بشدّت از آن پرهیز نمود. اگر ازدواجی بر اساس آن صورت گیرد حرام و باطل است و حدّ شرعی دارد. ولی گاه واقعی است.  با جراحی کردن عضو تناسلی مخالف ظاهر می گردد. این کار ذاتاًَ جایز است و محذور شرعی ندارد.مخصوصاً در مواردی که آثار جنس مخالف در او باشد. اما چون این جرّاحی نیاز به لمس و نظر دارد، تنها در موارد ضرورت جایز است.

فتواهایی که در این زمینه صادر شده بسیار متنوع و گوناگون هستند.به طور کل هر یک از فقها از ابعاد گوناگون به موضوع رسیدگی کرده اند. اما در یک کلام می توان گفت به نظر می رسد اکثریت فقها با چنین موضوعی موافق هستند.لذا به ندرت آن را حرام شمرده اند.

چند نکته ی مهم

برای افرادی که به سن 18 سال رسیده اند از نظر قانونی امکان جراحی فراهم است.این افراد نیاز به اجازه ی والدین خود را ندارند. اما در رابطه با افراد زیر 18 سال قضیه کمی متفاوت تر است.

مشاوره روانشناسی و مشاوره جنسی را فراموش نکنید.به جای فکر کردن به دنیای ایده آل به واقعیت ها بینیشید.

حتما از مشاوره های حقوقی استفاده کنید. با کمک وکیل خود قدم در این راه بگذارید. باید بدانید که در وضعیت ارث، ازدواج، پوشش قانونی، تکالیف قانونی و هزاران مورد دیگر تغییرات زیادی به وجود می آید . همه چیز برای شما تغییر خواهد کرد. قانون شما را با هویت جدیدی می شناسد. می دانید که حقوق و تکالیف زنان و مردان در کشور ما متفاوت است

برای افرادی که از نظر مالی توانایی پرداخت هزینه های سنگین عمل تغییر جنسیت را ندارند از طرف سازمان بهزیستی وام در نظر گرفته شده است.

این افراد  علاوه بر رنجی که درون خود متحمل می شوند، درد و رنج بزرگ تری دارند. عدم درک و حمایت از طرف جامعه، دوستان و خانواده آنها را در گرداب بدتری قرار می دهد. ترس از تنهایی، عدم پذیرش ، طرد شدگی و تمسخر اطرافیان برای بسیاری از این افراد خارج از تحمل است. عدم حمایت از طرف خانواده و جامعه و تامین نیازهای مالی برای انجام عمل تغییر جنسیت بسیاری از این افراد را به سمت فساد و تن فروشی می کشاند.این خود آغاز جرائم بیشمار دیگریست.

نتیجه گیری

فراموش نکنیم در یک جامعه ی ایده آل باید وسعت تفکر و دید خود را افزایش دهیم.باید واقعیت ها را درک کنیم. عمل تغییر جنسیت با تمام ابعاد منفی آن یک راه حل نهایی برای ترنس هاست. فراموش نکنیم این افراد بیشتری از هرچیزی به درک و حمایت نیاز دارند. مرکز حقوقی و داوری سروش عدل با تیمی منتخب از وکلا و حقوقدانان باتجربه و جوان آماده ی ارائه ی هرگونه مشاوره حقوقی در این زمینه است. با ما در تماس باشید. راه های ارتباطی ویژه ی ما را فراموش نکنید. وکیل آنلاین، وکیل تلفنی و وکیل همراه برای ارتباطی متفاوت تر و سریع تر با آقای وکیل.

نویسنده : تیم حقوقی مرکز حقوقی و داوری سروش عدل