✓ جرم استفاده از سند جعلی

جرم جعل از جرایمی می‌باشد که از گذشتگان بسیار دور و از زمان پیدایش خط و سند در بخش اعظمی از جوامع به چَشم می‌خورد. البته که این روزها به دلیل شیوه‌های نوین ارتکاب جرم، به شدّت وسیع گردیده است. اگر شما مایل هستید با جوانب گوناگون جرم استفاده از سند جعلی آشنا شوید، می‌توانید با ما تا پایان این متن از سروش عدل همراه گردید.

✓ جرم جعل

به امضاء رساندن چک به جای صاحب آن و بردن آن به بانک، دستکاری کردن شناسنامه یا دیگر مدارک هویتی، و غیره. طراحی اسکناس و دیگر ارزهای خارجی، دگرگون ساختن اسناد و نوشته‌ها، و…، گونه‌هایی خاص از جرم جعل تلقّی می‌شوند. البته که هر یک از ما یا اطرافیان ما ممکن است با آن مواجه بشیم.

جرم جعل در تعریفی ساده و صریح به معنای ساختن یا تغییر نوشته، مهر و یا سند و غیره میباشد.طی مباحث حقوقی، جرم جعل در ذیل عنوان جرایم منوط بر آسایش عمومی بیان می‌گردد. زیرا جعل، اموری غیر حقیقی را حقیقی نمایش می‌دهد. البته که به همین علّت است. منجر به از میان رفتن اطمینان عموم به همدیگر و ورود آسیب به آسایش عمومی می‌گردد.

طراحی یا تغییر سند و نوشته، مهر و تمبر، امضاء به جای فردی دیگر بر روی نوشته. تغییر تاریخ یا محتوای موجود درون یک سند، افزودن علامت‌هایی خاص ((چون نشانه‌‌ی استاندارد بر روی کالا)) و غیره برخی از نمونه‌های بارز جعل است. تمامی موارد بالا و بسیاری موارد دیگر، جرم محسوب و شامل مجازات میشوند.

✓ جعل نوشته و سند، حائز اهمیت ترین مصداق جعل

اسناد و نوشته‌ها نقش بسیار پررنگی را در زندگی اجتماعی ایفا می‌کنند. از شناسنامه و گذرنامه تا قولنامه و وصیت نامه یا مدارک رسمی املاک، حتی سند ازدواج نوشته‌های موجود در اطراف ما می‌باشند که هر یک دارای ارزش و اعتبار مختص به خود هستند. به منظور آن‌که بتوان یک سند یا نوشته‌ای را جرم استفاده از سند جعلی دانست، لازم است برخی شرایط شکلی و محتوایی به چَشم خورد؛

ابتدا آن‌که سند جعلی میبایست از منظر شکلی و ظاهری شبیه و همانند سند اصلی باشد. یعنی چنانچه سندی دارای شکل خاصی باشد ((چون گذرنامه))، ضمن سند جعلی نیز میبایست آن شکل خاص رعایت گردد. از این جهت اگر یک فرد بر روی یک برگه‌ای سفید اطلاعات هویتی خود را وارد کند نیز بگوید این گذرنامه است، جرم جعل شکل نخواهد گرفت. چون همه می‌دانند این نوشته کذب است و حقیقتاً گذرنامه نیست.

شباهت و همانندی بین سند اصلی و جعلی میبایست بدان مقدار باشد که افراد را به بیراهه ببرد و در شرایط عادی نتوانند نوشته اصلی را از جعلی تشخیص بدهند.

حال در صورتی که سند و نوشته دارای شکل خاصی نیست (همانند قولنامه‌های دست نویس)، شبیه سازی و تشابه عرفی کفایت می‌کند. یعنی اشخاص مملکت قولنامه جعلی و اصلی را شبیه هم می‌دانند و از شکل آن نتوانند این دو را از یک دیگر تشخیص بدهند.

از منظر محتوایی لازم می‌باشد که نوشته و سند جعلی و اصلی، حاوی ارزش حقوقی و مفهومی باشند‌. یعنی آن‌که هم حاوی معما و مفهوم باشد و هم اعتبار. به این مثال توجه کنید که؛ چنانچه شخصی یک چک غیر حقیقی درست نماید و اسم بانک صادر کننده را ((بانک عشق و عاشقی)) بگذارد، کار او جعل نمی‌باشد. چرا که این قبیل چک اصلاً حاوی اعتبار نیست.

✓ مجازات انجام جعل در اسناد و نوشته‌ها

مجازات جرم جعل ضمن اسناد  و نوشته‌ها در ماده‌های ۵۳۲ الی ۵۳۶ قسم تعزیرات قانون مجازات اسلامی کشور ایران مصوب سال ۱۳۷۵ ذکر گردیده است. با اکتفا بدین موضوع که انجام جعل در سندهای رسمی از اهمیت بیشتری برخوردار می‌باشد. مجازات آن از میزان مجازات مربوط به جعل در سند و نوشته غیر رسمی بیشتر خواهد بود.

با توجه به ماده‌ی ۵۳۶ قسم تعزیرات قانون مجازات اسلامی کشور ایران مصوب سال ۱۳۷۵؛ هر فردی ضمن اسناد و نوشته‌ها و مدارک غیر رسمی جعل انجام دهد یا آن‌که از سند مجعول بهره گیرد. مازاد بر جبران نمودن خسارت وارده به شخص، به حبس از شش ماه الی دو سال و یا تأدیه نمودن سه الی دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم خواهد گردید.

در صورتیکه کارمند دولت ضمن اجرای مسئولیت و امور منوط بر کار خویش مرتکب جرم جعل در سند رسمی گردد. به یک الی پنج سال حبس و یا پرداخت نمودن شش الی سی میلیون ریال جریمه نقدی محکوم خواهد شد. چنانچه شخصی که ضمن سند و نوشته رسمی جعل می‌نماید، کارگزار دولت وقت نباشد. مجازات او شش الی سه سال حبس و یا آن‌که جزای نقدی از سه الی هجده میلیون ریال خواهد بود.

✓ جرم استفاده از سند جعلی

از جمله جرایمی که در حیطه‌ی جرم جعل قرار می‌گیرد، جرم استفاده از سند جعلی است‌. یعنی آن‌ که یک شخص از سندی که خودش و یا دیگری جعل کرده است. به هر شیوه ای استفاده کند.

بنابر قانون مجازات اسلامی کشور ایران، چنانچه شخصی علم داشته باشد که یک سند جعلی می‌باشد و با علم به جعلی بودن آن، مورد استفاده قرار دهد، مرتکب جرم اکتفا و بهره‌گیری از سند جعلی می‌گردد. در این حالت چنانچه سند جعلی و ساختگی استفاده شده، سندی رسمی باشد، مرتکب جرم به شش ماه الی سه سال حبس و یا سه الی هجده میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌شود. در صورتی که سند جعل شده غیر رسمی باشد، به شش ماه الی دو سال حبس یا آن‌که سه الی دوازده میلیون ریال جزای نقدی محکوم می‌گردد.

» نکته ای که بهتر است بدان توجه کنید؛

جرم استفاده از سند جعلی، جرمی جداگانه از جرم جعل می‌باشد و اگر شخصی سندی را جعل نموده و سپس استفاده نماید. برای هر دو عمل محکوم خواهد شد.

✓ نتیجه گیری

بهتر است باری دیگر بگوییم که؛ جرم جعل امکان دارد جوانب گوناگونی را در برگیرد. حال آن‌که متداولترین از سویی شناخته شده ترین جرم جعل می‌تواند جرم جعل اسناد اعم از رسمی و غیر رسمی باشد. البته که هر یک از جرم‌های جعل حاوی مجازات‌های مخصوص به خود هستند. بهتر است در پایان خاطر نشان شویم که جرم جعل اسناد و جرم استفاده از سند جعلی از یک دیگر مستقل هستند و به گونه‌ای جدای گانه مجازات برای مرتکب در نظر گرفته می‌شود. امیدواریم که ما توانسته باشیم شما را به خوبی با جوانب گوناگون این جرم کیفری آشنا ساخته باشیم.