وجه التزام در قرارداد

هر قراردادی که فی مابین طرفین منعقد می شود آنها را در مقابل یکدیگر، به انجام تعهداتی ملزم می کند. که مکلف به رعایت آن هستند. در صورتی که هر یک بخواهند از تعهد قانونی خود در مقابل دیگری ممانعت کنند، طبق قانون متخلف است. و بایستی درصدد جبران خسارات وارده برآید. وجه التزام در قرارداد، یکی از مواردی است که در راستای حمایت از حقوق طرفین عقد و الزام آنها به انجام تعهد پیش بینی شده است.

این گونه که اگر یکی از طرفین بخواهد از انجام وظیفه ای که در مقابل دیگری دارد تخلف کند. و موجب گردد که به طرف دیگر قرارداد ضرر و زیان مالی وارد شود. مطابق قانون و مفاد قرارداد ملزم می گردد که درصدد پرداخت خسارات و دیرکرد آن برآید و آن را به طرف مقابل پرداخت کند. لازم به ذکر است که وجه التزام جدا از خسارت تاخیر تادیه است و تا زمانی که در مفاد قرارداد بدان اشاره نشود. الزامی را برای طرف مقابل نسبت به پرداخت خسارت و دیرکرد به وجود نخواهد آورد.

وجه التزام قراردادی و شرایط آن

وجه التزام در راستای حمایت از حقوق متعاملین پیش بینی گردیده است. اما برخلاف خسارت تاخیر تادیه پزیرش آن نیاز به تصریح در مفاد قرارداد و یا ضمن قرارداد حقوقی جداگانه دارد. در غیر این صورت مورد قبول نمیباشد. و طرف متضرر نمی تواند من باب عدم اجرای تعهد و دیرکرد و خسارات وارده آن را از طرف مقابل قرارداد مطالبه کند.

مبلغ وجه التزام را طرفین پیش از وقوع خسارات وارده و عدم اجرای تعهد، در مفاد قرارداد مشخص می کنند. که قابل تغییر نیست و قاضی نمی تواند در میزان آن نظری بدهد چرا که از پیش تعیین شده است‌.

اقسام وجه التزام

وجه التزام ممکن است من باب عدم انجام تعهد باشد.

متعاملین ممکن است این شرط را در مفاد قرارداد خود تعیین و مبلغ مشخصی را من باب عدم اجرای تعهد پیش بینی کنند. این گونه اگر یکی از طرفین بخواهد از تعهد خود ممانعت کند. طرف دیگر من باب عدم اجرای تعهد می تواند او را به پرداخت مبلغ پیش بینی شده در قرارداد من باب وجه التزام ملزم کند.

وجه التزام ممکن است من باب تاخیر در انجام تعهد باشد.

زمانی که یکی از طرفین من باب تاخیر در انجام تعهد موجب گردد که به طرف دیگر خسارات وارد شود. ملزم است که خسارت و دیرکرد آن را بپردازد. مگر آنکه به موجب حکم دادگاه، شخص علاوه بر پرداخت دین اصلی به خسارات تاخیر تادیه نیز محکوم شود. که در اینجا دیگر وجه التزام معنی ندارد. و من باب یک دین نمی توان وجه التزام تاخیر در انجام تعهد را نیز دریافت کرد.

در چه شرایطی وجه التزام قابل دریافت است؟

برخلاف خسارت تاخیرتادیه که جنبه قانونی دارد و در راستای حمایت از حقوق متعاملین در شرایطی که تاخیر در انجام تعهد باشد، قابل مطالبه است. و بعد از اجرای حکم محکومیت به مطالبه آن رای داده می شود. در رابطه با وجه التزام باید گفت که این شرطی قراردادی است. که در ضمن مفاد قرارداد ممکن است بدان اشاره شود. و من باب عدم انجام تعهد و یا تاخیر در انجام تعهدی قابل مطالبه باشد. پس تا زمانی که قراردادی وجود نداشته باشد. و طرفین از پیش در ضمن مفاد قرارداد و یا به صورت جداگانه بدین موضوع اشاره نکرده باشند. هرگز وجه التزام نبوده و قابل مطالبه نمی باشد‌.

غیرقابل جمع بودن وجه التزام و خسارت تاخیر تادیه

باید گفت که وجه التزام و خسارت تاخیر تادیه هر دو نهادی برای جبران خسارات هستند. که یکی واجد جنبه قانونی و دیگری واجد جنبه قراردادی است. لازم به ذکر است که این دو هرگز با یکدیگر قابل جمع نیستند. و شخص نمی تواند علاوه بر مطالبه خسارت تاخیرتادیه، خواستار دریافت وجه التزام قراردادی نیز باشد. چرا که این امر خلاف مقررات قانونی بوده و تخلف محسوب می شود. پس اگر در قراردادی وجه التزام تعیین شده باشد و شخص متخلف من باب عدم اجرای تعهد و یا تاخیر در انجام تعهد به پرداخت خسارت تاخیر تادیه نیز محکوم شود. در اینجا الویت با اجرای تعهد و خسارت تاخیر تادیه است. مگر شرط شود که وجه التزام اولویت داشته باشد.

دعوی مطالبه وجه التزام قراردادی

در صورت پیش بینی وجه التزام در ضمن مفاد قرارداد و حصول شرایط آن این حق برای هر یک از متعاملین به وجود می آید. که در صورت تخلف طرف دیگر قرارداد، الزام او را به پرداخت خسارات و دیر کرد من باب عدم انجام تعهد و یا تاخیر در اجرای آن از دادگاه خواستار شود‌. و خواسته خود را به دادگاه حقوقی که قرارداد در آنجا منعقد ، و یا محل اجرای آن است تقدیم دارد. و الزام خوانده را به پرداخت خسارتی که از پیش میزان آن تعیین شده ملزم کند.

در چه نوع قراردادهایی می توان وجه التزام را شرط کرد؟

قانون گذار محدودیتی را در تعیین وجه التزام، در ضمن مفاد قرارداد پیش بینی نکرده است و به متعاملین این حق را داده است که در ضمن کلیه قراردادهای معوض خود از پیش مبلغی را به عنوان وجه التزام تعیین کنند.

نتیجه گیری

در این مقاله، به بررسی موضوع حقوقی دیگری تحت عنوان وجه التزام قراردادی پرداختیم. بیان کردیم که متعاملین می توانند ضمن مفاد قرارداد خود، شرطی تحت عنوان وجه التزام بگذارند. تا در صورت استنکاف از انجام تعهد و یا تاخیر در انجام تعهد، پرداخت آن را از طرف مقابل خواستار و دعوی حقوقی خود را در دادگاهی که قرارداد در آنجا منعقد گردیده، مطرح کنند. اینکه مبلغ خسارت و دیر کرد چقدر باشد در هر قراردادی متغییر بوده است و به اراده طرفین بستگی خواهد داشت.

پیشنهادات

تیم حقوقی و داوری سروش عدل به همکاری وکلای متخصص و زبده در تلاش است که خدماتی را در راستای حل مشکلات حقوقی ارائه دهد. جهت برخورداری از خدمات مشاوره و وکالت، شما می توانید سوالات حقوقی خود را با وکلای تیم ما در میان بگذارید. و از طرق ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با ما در تماس باشید.

برخی از سوالات متداول

۱.وجه التزام قراردادی چیست و چه شرایطی دارد؟

به مبلغ خسارت و دیر کرد که من باب عدم اجرا و تاخیر در انجام تعهد، در متن قرارداد پیش بینی می شود وجه التزام گفته می شود. که به موجب آن طرفین در مقابل یکدیگر ملزم به انجام تعهدات خواهند شد.

۲. مبلغ وجه التزام چگونه تعیین می شود؟

این مبلغ بر مبنای توافق طرفین تعیین شده، و در هر قراردادی میزان آن متغییر است و غیر قابل تغییر می باشد. و برخلاف خسارت تاخیر تادیه، قاضی نمی تواند میزان آن را افزایش یا کاهش دهد.