استعلام چک برگشتی چگونه است؟
استعلام چک برگشتی، یکی از مهمترین دغدغه های مردم و فعالان اقتصادی در سال های اخیر است. بانک مرکزی با اجرای قانون اصلاح قانون صدور چک، بسیاری از مشکلات این حوزه را کنترل کرد. استعلام چک برگشتی از طریق روش های مختلفی قابل انجام است که هر کدام مزایا و معایبی دارند. در این مقاله به تعریف چک برگشت خورده و روش های استعلام آن می‌پردازیم.
چک برگشتی چیست؟
چک برگشتی یا بلا محل آن دسته از چک هایی هستند که صادر کننده چک در حساب خود موجودی اعتبار لازم و کافی را ندارد . به این علت ، چک برگشت می‌خورد و پرداخت نمی‌شود.
چک یک سند تجاری مهم و رایج است که مورد استفاده روزمره بسیاری از مردم و کسبه قرار می گیرد. قانونگذار به دلیل اهمیت این سند پرکاربرد، برای تضمین سلامت در استفاده مردم از آن مقرراتی را تدوین نموده است. زیرا عدم آگاهی نسبت به مسائل مربوط به چک، می تواند سبب بوجود آمدن مسائل حقوقی و کیفری برای مردم شود.
یکی از اصطلاحات مهم که در خصوص چک پرداخت نشده وجود دارد، درمفهوم عامیانه چک بلامحل است. این نوع از چک ها را که در بانک به دلیل عدم موجودی کافی برگشت می خورند، در اصطلاح چک برگشتی می‌نامند.
تفاوت بین چک های جدید و چک های قدیمی چیست؟
چک‌های قدیمی یا غیر صیادی چک هایی هستند که در آنها عملیات ثبت چک در سامانه صیاد ممکن نیست. همچنین با ارائه مشخصات چک به بانک امکان اخذ کد رهگیری نسبت به این دسته چک‌ها وجود ندارد. چک های عادی از مزایای چک‌های صیادی مثل امکان اخذ اجرائیه علیه صادرکننده و بدون طرح دعوای حقوقی برخوردار نیستند. بنابراین، اگر این نوع چک‌ها که امروزه تعدادشان به حداقل خود رسیده است، برگشت بخورند جهت مطالبه وجه چک حتما متقاضی یا وکیل چک او باید دادخواست حقوقی تقدیم کنند. در نتیجه با توجه به مبلغ مورد خواسته نیز هزینه دادرسی آن را متقاضی پرداخت می‌کند.
چک های جدید که به آنها چک صیادی نیز گفته می شود، به دو دسته تقسیم می‌شوند. دسته ای از این چک ها امکان ثبت در سامانه را ندارند. اما در زمان صدور گواهی عدم پرداخت، دارنده یا وکیل حرفه ای او می‌توانند با کد رهگیری بدون پرداخت هزینه دادرسی تقاضای صدور اجراییه به‌صورت مستقیم از دادگاه صالح کنند.
دسته دیگر چک های صیادی قابلیت ثبت در سامانه صیاد را دارند. این دسته از چک‌های صیادی برخلاف نوع اول می‌بایست به انضمام تمامی مندرجات چک و مشخصات صادرکننده و دارنده در سامانه صیاد به ثبت برسد. دارنده چک نیز باید در همین سامانه پس‌از دریافت چک نسبت به ثبت فرایند دریافت اقدام کند. چک های صیادی قابل ثبت مزایای بیشتری نسبت به نوع اول دارند.
استعلام چک برگشتی از بانک مرکزی چگونه است؟
بر خلاف باور عموم مردم، استعلام چک برگشتی با کد ملی امکان پذیر نیست. برای استعلام از تعداد چک های پاس نشده ی صادر کننده چک و مبلغ آن ها در صورتی که چک صیادی باشد. باید شماره صیادی درج شده روی یکی از چک های صادر کننده را داشته باشیم.
به دستور بانک مرکزی از ابتدای شهریور سال 1399 تمامی چک های تمامی بانک ها باید از طریق سامانه صیاد برای افراد متقاضی صادر شود. در این شیوه تمامی دسته چک های بانک های مختلف یک شکل و یک رنگ هستند که به یکپارچه سازی اوراق بهادار کمک می‌کند. با ورود سامانه صیاد دیگر شعبه های بانکی دسته چک صادر نمی‌کنند. فرد متقاضی که می‌خواهد دسته چک بگیرد باید از طریق سامانه بانک مرکزی اقدام کند.
در کنار تمام سامانه های بخش خصوصی، سایت بانک مرکزی هم امکان استعلام چک برگشتی را برای متقاضیان فراهم می‌کند. این روش استعلام، صرفا در مورد چک جدید صیادی، برای متقاضی، امکان پذیر می باشد.
در این روش، متقاضی باید آدرس سامانه استعلام سوابق چک پاس نشده بانک مرکزی، یعنی my.cbi.ir را جستجو کند. سپس باید گزینه (ورود کاربر حقیقی) را انتخاب کند.
در مراحل بعد، استعلام کننده باید از طریق سایت پنجره ملی خدمات دولت هوشمند، برای احراز هویت تلاش کند. پس از دریافت کد فعالسازی ، متقاضی دوباره وارد سامانه استعلام سوابق چک برگشتی بانک مرکزی می شود. در این مرحله می تواند، از منوی سمت راست، روی گزینه استعلام چک های برگشتی کلیک کند و سوابق چک های پاس نشده را ببیند.
مراحل استعلام چک برگشتی به چه ترتیب است؟
-
مراحل استعلام چک های جدید:
فرد متقاضی یا وکیل حرفه ای او که قصد دارند از چک های برگشت خورده استعلام بگیرند باید مراحلی را طی کنند. پس از اجرایی شدن قانون جدید چک، فقط چک روز دارای جنبه کیفری است. اگر چک وعده دار باشد، یعنی برای روز بعد از تاریخ صدور آن باشد، دیگر جنبه کیفری ندارد و فقط دارای جنبه حقوقی است.
بعد از معرفی سامانه صیاد، کسانی که از طریق چک معامله می‌کنند می‌توانند از چک ها استعلام بگیرند و از تعداد چک های برگشتی صاحب دسته چک اطلاع یابند. استعلام چک برگشتی های صادر کننده چک، کمک می کند تا گیرنده چک با آگاهی کامل از سابقه صادر کننده چک او را بپذیرد یا از گرفتن آن خودداری نماید.
استعلام چک صیاد، از طریق دو روش سایت بانک مرکزی و سامانه ساد 24، ممکن است. برای استعلام چک برگشتی صیاد از سایت بانک مرکزی باید آدرس سامانه بانک مرکزی، یعنی my.cbi.ir را جست و جو کنید. پس از احراز هویت شما می‌توانید از طریق منوی سایت سوابق صادر کننده را بررسی کنید.
روش دیگر استفاده از اپلیکیشن ساد24 است. در این صورت نیاز ندارید که ارقام طولانی را به طور دستی وارد کنید. فقط کافی است کد QR روی چک را با دوربین موبایل خود اسکن کنید و نتیجه استعلام را مشاهده کنید.
-
استعلام چک های قدیمی
در حال حاضر تنها سایتی که با استفاده از اطلاعات مربوط به کد ملی و شماره همراه، امکان استعلام چک پاس نشده قدیمی را برای کاربران خود فراهم می‌کند، سایت رده است. آدرس سایت رده، یعنی www.rade.ir را جست و جو کنید و برای خود یک حساب کاربری بسازید. شما می توانید با وارد کرده شماره ملی و تلفن همراه صادر کننده نتیجه استعلام را مشاهده کنید.
آیا امکان استعلام چک برگشتی از طریق پیامک میسر است؟
امروزه هنوز هم عده ای از افراد از گوشی های غیر هوشمند استفاده می‌کنند. بانک مرکزی به منظور حمایت از حقوق این افراد سامانه پیامکی را برای استعلام چک ها راه اندازی کرد.
برای استعلام چک برگشتی از طریق این روش، متقاضی باید کد صیادی 16 رقمی چک را به سرشماره 701701 پیامک کند تا وضعیت صادرکننده و چک های پاس نشده او، به استعلام کننده نشان داده شود.
نتیجه این نوع استعلام به چهار حالت نشان داده می‌شود.
- وضعیت سفید یعنی صادر کننده هیچ چک پاس نشده ای ندارد.
- وضعیت نارنجی یعنی صادر کننده 2 تا 4 فقره چک برگشت خورده دارد.
- وضعیت قرمز یعنی صادر کننده 5 تا 10 فقره چک برگشتی دارد.
- وضعیت قهوه ای یعنی مجموع تعهدات برگشتی صادر کننده بیش از 500 میلیون ریال است.
شماره صیادی چیست؟
برای انجام مراحل مربوط به ثبت، استعلام و سایر عملیات مربوط به چک صیاد، نیاز به شناسه صیاد چک مورد نظر در سامانه استعلام است. حال این سوال، مطرح می شود که شناسه صیاد چک کجاست؟
در پاسخ به این پرسش باید گفت، شناسه صیاد چک، یک کد 16 رقمی است که در قسمت بالا، سمت چپ چک قابل مشاهده است. دارندگان چک های جدید، می توانند برای ثبت چک، انتقال آن و انجام عملیات مربوط به چک در سامانه صیاد از این کد استفاده کنند.
روش استعلام صاحب چک و سوابق چک برگشتی
همانطور که گفته شد علاوه بر سامانه صیاد و پیامک بانک مرکزی اپلیکیشن هایی مثل اپلیکیشن رده و ساد24 وجود دارد. شما می توانید به صورت کاملا رایگان از آنها استفاده کنید. شما می توانید با وارد کردن شماره یکتای چک های جدید خود در این اپلیکیشن ها از چک های برگشت خورده استعلام بگیرید و تمامی اطلاعات مربوط به چک خود را به دست آورید.
برای استعلام سرقتی یا مفقودی نبودن چک ها می توانید از سامانه ساد۲۴ استفاده کنید. سامانه ساد۲۴، تنها سامانه استعلام این نوع چک ها تحت حمایت معاونت پیشگیری از وقوع جرم قوه قضائیه است. برای استعلام سرقتی بودن چک باید شماره سریال و شماره شبای چک را داشته باشید. در صورت مشکل سرقتی بودن چک باید از خدمات وکیل کیفری استفاده کنید. برای استعلام چک پاس نشده فقط شماره صیادی روی چک لازم است و دیگر نیازی به شماره شبا و شماره سریال نیست.
موسسه حقوقی سروش عدل با در اختیار داشتن گروهی از وکلای دادگستری آماده حل مسائل حقوقی شما می‌باشد. شما می تواند از طریق تماس تلفنی یا سایت موسسه سروش عدل گزینه مشاوره با وکیل را انتخاب نمایید و حل پرونده های حقوقی و کیفری خود را به ما بسپارید.
