✓ ترفند پانزی
ممکن است به شما وعده داده شده باشد که مابهازای سرمایهگذاری، سودهای نجومی و غیرقابل باور اخذ نمایید، به احتمال بسیار یک ترفند پانزی است! که مایل است یک کلاه گَله و گُشاد بر سر شما گذارد و سرمایهای که سالیان طولانی است در اثر زحمات بسیار به دست آوردهاید از چنگ شما خارج کند.
متأسفانه با گسترش و توسعه اینترنت و شبکههای مجازی، ترفند پانزی به از جمله رایجترین شیوههای کلاهبرداری مبدل گردیده است. هرکس هم که در فکر سرمایهگذاری پرسود بوده است، به احتمال بسیار برای یک مرتبه هم که شده با تبلیغات یک طرح پانزی روبهرو گردیده است. طرحی که تلاش میکند با وعده و وعید سود تضمینی وسوسه کننده قربانی باشد.
این طرح شیوه کلّی برابری را شامل میشود. ولو امکان دارد به شکلها و شمایلهای متنوع نمایان گردد. به عنوان نمونه؛
امکان دارد یک طرح پانزی خویش را «سود تضمینی با ارزهای دیجیتال» نامگذاری کند. گاهاً هم با وعده دیگر چون «طرح سرمایهگذاری در بازارهای بورس جهانی» وارد میدان کلاهبرداری گردد.
خبر خوب ما در این راستا به شما این میباشد که تشخیص ترفند پانزی چندان هم کار مشقتباری نیست! اگر که شما این متن از سروش عدل را مطالعه کنید، به طور قطع میتوانید طرح پانزی را بهتر و راحتتر شناسایی نمایید. ما در این متن از خود ابتدا طرح پانزی را بررسی کرده و سپس با دیگر طرحهای هرمی مقایسه خواهیم کرد.
» ترفند پانزی چیست!
طرح پانزی «ponzi scheme» ترفندی در راستای کلاهبرداری است. در آن یک کلاهبردار و یا همان طراح، به اشخاص بیاطلاع وعده و وعید میدهد که اگر پولهای خود را در اختیار وی قرار بدهند، با آن پول کار خواهد نمود و سودهای غیرقابل باور در مقابل این امر پرداخت مینماید. ولو واقعیت ماجرا این است که؛ سودِ سرمایهگذاری قدیمی با پول سرمایهگذاری نوین تأدیه خواهد شد، تنها این موضوع نوعی بازی با پول است!
در ابتدای موضوع در راستای جلب اعتماد سودها به حالت منظم پرداخت میشود تا سرمایهگذاران بیشتری به سیستم موجود جذب شوند. ولی در پایانِ ماجرا زمانیکه قربانی دیگری نباشد تا به دام اُفتد، این طرح اشباع شده و متلاشی میشود. در پایان طراح پانزی با پولهای قربانیِ بیچاره فرار کرده و تنها چیزی که برجای میماند تعداد بسیاری مالباخته است.
» جهت درک و فهم بهتر موضوع به مثال ذیل توجه نمایید؛ «البته که اسامی، اعداد و ارقام کاملاً به صورت خیالی میباشند»
قاسم یک کلاهبردار میباشد که مایل است از ترفند پانزی بهره گیرد. وی یک کمپانی کاغذی و یا وبسایت جعلی تأسیس مینماید و ضمن آن به عامه وعده میدهد برای نمونه دو میلیون تومان پول پرداخت میکند. سپس با آن پولها در «بازار بورس لندن» ارزهای دیجیتال یا هرجایی دیگر سرمایهگذاری مینماید و ماهیانه چهارصد هزار تومان «بیست درصد» سود تضمینی به سرمایهگذاران میپردازد.
قاسم حتی امکان دارد چنین بگوید که یک ربات معاملهگر دارد که توسط «متخصصین مالی جهان» طراحی گردیده است و سود را تضمین میکند. ولیکن در واقعیت و به هیچ وجه مِنالوجوه فعالیت اقتصادی در این میانهها صورت نمیپذیرد.
» نکته بسیار مهم:
از خاطر نبرید که وعده کلاهبرداری پانزی امکان دارد متنوع باشد. برای نمونه گاهاً آنها ادعای بهرهگیری از رباتهای تریدر را دارند و گاهاً امکان دارد پای فروش نوعی ارز دیجیتال در این بینابین باشد.
بعد از گذر مدّت زمانی و جذب سرمایهگذاران ابتدایی، حال قاسم میلیونها تومان پول گرد آورده است. به منظور آنکه طرح امتداد پیدا کند و پول بیشتری گردآوری شود، قاسم از پول سرمایهگذاران نوبن، سود سرمایهگذاران چندی پیش از میپردازد. همین فرآیند منجر خواهد شد تا مشتریان چندی پیش که اندکی سود اخذ نمودهاند، ترفند پانزی را به دوستان و آشنایان خود معرفی بنمایند و سرمایهگذارانی بیشتر به عرصه میدان وارد گردند.
تا به هنگامیکه پول خوبی جمع شده و یا زمانیکه دیگر سرمایهگذاران نوینی پیدا نگردید، قاسم یک بلیط به مقصد دبی میگیرد و پا به فرار میگذارد. بله، رشد اینترنت و فضای مجازی طرحهای پانزی را وسیعتر نموده است. زیرا تبلیغات و اخذ وجه به واسطهی اینترنت بسیار روانتر و راحتتر است و کلاهبرداران میتوانند به حالت ناشناس فعالیت نمایند. پیدایش ارزهای دیجیتال هم به کلاهبرداران کمک نموده است بدون ایجاد حساب بانکی و بدون گذر از احراز هویت بتوانند سرمایه جذب نمایند.
» سرچشمه نام ترفند پانزی
اسم طرح پانزی از اسم چارلز پانزی «charles ponzi» از جمله شناختهشده ترین کلاهبرداران تاریخ اخذ شده است. وی با به فروش رساندن کوپنهای تخفیفی اداره پست، به سرمایهگذاران چنین وعدهای میداد پنجاه درصد سود را در چهل و پنج روز پرداخت مینماید.
حال شیوهی پانزی هم در این موضوع خلاصه میشد که با بهرهگیری از سرمایه سرمایهگذاران قبلی و نیز سرمایهگذاران نوین، سود ابتداییها را تأدیه مینماید. چارلز پانزی در دههی ۱۹۲۰ توانست با طرح ابتکاری خود بیشتر از بیست میلیون دلار کلاهبرداری نماید که برابر با بیش از دویست و پنجاه میلیون دلارِ کنونی میباشد.
بنابر صفحه ویکیپدیا چارلز پانزی، پیش از پانزی هم کلاهبرداریهای مشابه دیگری انجام داده بود و پانزی ترفند پانزی را به حالت مستقیم اختراع ننموده است. با این وجود، از آن سوی که کلاهبرداری وی خیلی عظیم بوده است و در نشریههای آن هنگام چون نیویورک تایمز سر و صدا نمود، نام این ترفند از وی اخذ شده است.
» عملکرد ترفند پانزی
در مجموع طرحهای پانزی یک چرخه را پشت سر میگذارند. ولو شکل و شمایل این کلاهبرداری میتواند تماماً متفاوت نشان دهد. چرخهی پایه و اصلی در تمامی طرحهای پانزی را میتوان در این چند مرحله جای داد.
-
تبلیغات کذب و فریبنده
در ابتدای مسیر با تبلیغات کذب (غالباً در بستر اینترنت و فضای مجازی) چند شخصی به سمت و سوی سیستم جذب میشوند و مقدار اندکی سرمایهگذاری مینمایند. نیز برخی از طرحهای پانزی شیوههای بازاریابی هم در پیش میگیرند که چنانچه یک کاربر عضو نوین وارد سیستم نماید، سود بیشتر خواهد گردید.
-
واریز سودهای ابتدایی و جذب سرمایه
سودها به حالت مرتب و منظم واریز خواهد گردید تا اعتماد بیشتری برای وجه بیشتر و سرمایهگذاران نوین جذب گردد. این سودها یا با بهرهگیری از وجه سرمایهگذاری نوین و یا از سرمایه ابتدایی طراح تأدیه میگردد.
-
جریان سرمایه بیشتر
بعد از جذب و جلب اعتماد اشخاص، موج گستردهای از سرمایه به سمت و سوی سیستم روانه میشود. سرمایهگذاران کهن هم پول بیشتری سرمایهگذاری مینمایند و حتی دور و اطرافیان خود را هم به طرح دعوت میکنند. در این مسیر، تعصبات کورکورانه منجر خواهد شد بعضی از سرمایهگذاران، حتی وام سنگین اخذ نمایند و یا پول قرض بگیرند، گاهاً هم ملک و املاک خود را بفروشند.
-
اتمام ورود سرمایهگذار نوین و فروپاشی ترفند پانزی
مراحل یک الی سه چندین مرتبه تکرار میشوند تا آنکه دیگر سرمایهگذار نوینی وجود نداشته باشد. یا آنکه میزان بسیاری پول جمع گردیده باشد. بعد از آن، طراح تمامی پولها را برداشته و فرار میکند.
» طول عمر طرح پانزی به چه میزان است؟
به همان شکل که در قسمت فوقانی متن اشاره نمودیم، طرح پانزی تا به هنگامی امتداد پیدا میکند که سرمایهگذار به قدر کافی وجود داشته باشد و یا طراح از مقدار پول به دست آمده رضایت داشته باشد. بنابر قواعد تصاعد و جمعیت، غالباً یک ترفند پانزی بیش از دو سال ماندگاری نخواهد شد. برای نمونه؛ طرح پانزی چارلز پانزی اندکی بیشتر از یک سال ماندگاری داشته است. با این وجود، برخی طرحهای پانزی با دگرگونی مداوم پلنهای خویش و جلب سرمایهگذار نوین، امکان دارد تا ده سال هم به جلب سرمایه بیشتر امتداد دهد.
» تشخیص ترفند پانزی
با اینکه کلاهبرداری پانزی در اقسام و انواع گوناگون ظاهر میگردد، تمامی اقسام آن، دارای چند ویژگی اصلی هستند که آنها از قرار ذیل میباشند؛
-
مقدار سود نجومی تضمینی
قول سودهای نجومی و تضمینی از جمله خصوصیات پایه و اصلی طرح پانزی میباشد. هرجا که این وعده را دیدید، به پانزی بودن طرح تفکر کنید. مقصود ما از نجومی بودن سود در این موضوع خلاصه میشود که چنانچه قرار باشد با پول خود کار نمایید، بازهم سود آن از طرح پانزی اندکتر است. به عنوان نمونه؛ ماهی بیشتر از ده درصد سود تضمینی به شدّت شکبرانگیز است. بدین موضوع تفکر نمایید که چگونه میشود بدون هیچگونه ریسکی این قبیل از سودها را تضمین کرد؟ از خاطر نبرید که بازار مالی بدون ریسک و چالش نیست!
-
نامشخص بودن هویت گرداننده ترفند پانزی
در ترفند پانزی اطلاعات زیادی در ارتباط با تیم و یا گرداننده به چَشم نمیخورد و چنانچه هم وجود داشته باشد، غالباً از نامهای مستعار و یا تقلبی بهرهگیری میگردد. بنابراین بهتر است چنین بگوییم که طراح پانزی حتماً مایل است شناسایی نشود.
-
ناشفاف بودم و ناواضح بودن فعالیتها
طرح پانزی با شفافیت و وضوح کامل توضیح نمیدهد که چگونه سود نجومی خویش را درمیآورد! یا چگونه آن را تضمین مینماید؟ به عنوان نمونه برخی از طرحها چنین میگویند که پول کاربران را در بازارهای سرمایه و یا آنکه استخراج ارزهای دیجیتال سرمایهگذاری مینمایند. ولو چنین نمیگویند که چگونه این کار را به انجام میرسانند و یا آنکه به چه شکل ریسک نوسانات قیمت، و… در امان میباشند.
-
نبود اطلاعات تماس و یا نشانی!
ترفند پانزی غالباً نشانی و شماره تماس معتبری از خود اعلام نمینماید. گاهاً هم امکان دارد که به نشانیهای تقلبی و دفترهای کار چند روزه روی آورند. ناشناس بودن از جمله خصوصیات طرحهای پانزی تلقّی میشود.
-
نبود جواز قانونی و معتبر
ترفند پانزی نمیتواند جوازهای قانونی و معتبر دریافت کند. البته بهتر است از خاطر نبرید که گاهاً یک طرح بدان قدر حرفهای و متبحرانه است که مقامات رسیدگی کننده و قضایی را هم نیرنگ میدهد و یا با دادن رشوه و باند بازی مجوزهای لازم را دریافت میکند. بسیاری از کارشناسان بر این باور هستند که در فرآیند ورشکستگی بعضی از مؤسسههای مالی ایران در سال ۱۳۹۶ از طرح پانزی بهرهگیری شده است.
» تفاوت موجود میان ترفند پانزی و طرح هرمی!
طرح پانزی با دیگر طرحهای کلاهبرداری هرمی دارای شباهت بسیاری است. البته که در بسیاری از مواقع منجر میشود برخی از کاربران دو مورد نامبرده شده را یکی دانند. حال واقعیت ماجرا این است که ترفند پانزی و طرح هرمی با همدیگر متفاوت هستند. بله برخی از ویژگیها است که این دو مورد را یکدیگر متمایز میکند.
» آیا میدانید طرح هرمی چیست؟
طرح هرمی در واقع مدلی میباشد که به اشخاص وعده و وعید میدهد به هنگام فروش محصولات و دعوت نمودن عضوهایی نوین به سیستم و سرمایهگذاری وی، سودهای نجومی و تضمینی پرداخت میگردد. یک طرح هرمی دربرگیرنده کالا و خدماتی میباشد که اعضای سیستم میبایست آن را تهیه کنند.
در راستای درک و فهم بهتر موضوع به مثال بیان شده در قسمت ذیل توجه نمایید!
یک کلاهبردار هرمی دارای مقداری خاک بیارزش است. وی با تبلیغات فَت و فراوان به دروغ چنین ادعا میکند که خاک وی با خاکهای دیگر متفاوت است. به حالتی که اگر پای گیاه ریخته شود، رشد آن چندین برابر افزایش پیدا میکند.
از این جهت قیمت خاک در برابر با خاکهای دیگر موجود در بازار، بیشتر میباشد. بنابراین به افراد کم اطلاع و ناآگاه پیشنهاد میدهد که با پرداخت پانصد هزار تومان این خاک را تهیه نمایند. حال آنکه همین نمونه خاک در بازار «حتی با مقدار کیفیت بهتر» صد هزار تومان است. البته که این تمامی ماجرا نمیباشد.
کلاهبردار به اشخاص چنین وعده و وعیدی میدهد که میتوانند با طرح هرمی وی ثروتمند گردند. بدین حالت که اگر دوستان خود را دعوت نمایند و آنها از خاک تبلیغ شده خریداری کنند، به حالت هرمی و تا چندین سطح به سود دست مییابند.
پس کلاهبردار میتواند به آسانی محصول معمولی خویش را تا چندین برابر قیمت بازار به مرحلهی فروش رساند. از سویی هم اگر فروشی نباشد، نیاز به پرداخت سود هم نخواهد بود. وی از اشخاص در واقع به عنوان وسیلهای در راستای تبلیغ محصولات خود بهره میگیرد، تبلیغی که بازده آن تضمینی میباشد.
» آیندهی طرح هرمی
- تا به هنگامیکه اعضای نوین وارد گردند، طرح امتداد پیدا میکند و کلاهبردار هم به آسانی سود را پرداخت خواهد کرد. چرا که وی توانسته است محصولات بیارزش خود را با قیمت گزافی به مرحلهی فروش رساند. بنابراین علّتی در راستای ندادن سود باقی نخواهد ماند. ولی بعد از مدّت زمانی که اعضای نوین دیگر وارد طرح نشدند، عضوهای بالاتر هم سود دریافت نخواهند کرد.
- بعد از گذر مدّت زمانی، کلاهبردار میتواند محصولات را هم ارائه ندهد و با پولهای بسیاری که جمعآوری نموده است، عرصه را ترک گوید.
» شباهتهای ترفند پانزی و طرح هرمی
- هردو موارد نامبرده شده با وعده سودهای نجومی، بر سر قربانیان کلاه میگذارند.
- هردو در راستای ادامهی حیات خود، نیازمند جذب اعضای نوینتر هستند.
» تفاوتهای ترفند پانزی و طرح هرمی
- طرح پانزی ادعای سرمایهگذاری دارد ولو طرح هرمی با فروش محصولات کار خود را از پیش میبرد.
- طرح پانزی امکان دارد که شبکهای نباشد. ولو طرح هرمی به صورت شبکهای است. بدین حالت که اعضای قدیمی، اعضای نوینتر را دعوت مینمایند.
- یک ترفند پانزی کاملاً کلاهبرداری میباشد و قوانین با آن برخورد مینماید. ولو طرح هرمی با آنکه از پایه دارای ایراد و اشکال است، امکان دارد قانونی هم به اجراء رسد.
» ترفند پانزی در ارزهای دیجیتال
ارزهای دیجیتال با خصوصیات خاصی که در خود جای میدهند، عملیات را برای کلاهبرداران پانزی و هرمی تا حد بهسزایی راحت مینمایند. برخی از این خصوصیات در موارد ذیل خلاصه میشود؛
- سرمایه سریعتر و راحتتر منتقل خواهد شد.
- عملیات پولشویی بسیار آسانتر صورت خواهد گرفت.
- رهگیری تراکنشهای ارز دیجیتال سختتر و مشکلتر به نظر میرسد.
- جهت دریافت سرمایه در راستای ایجاد حساب بانکی نیازی نخواهد بود.
- از سرتاسر دنیا میتوان در راستای جذب سرمایه اقدامات موردنیاز را انجام داد.
بنابر همین ادله، ارزهای دیجیتال روش خوبی برای طرحهای پانزی محسوب میشود و جذب سرمایه و تأدیه سودها، به شدّت راحتتر از شیوههای سنتی پیش خواهد رفت.
به گونهای جامع و کلّی کلاهبرداری از ارزهای دیجیتال جهت ترفند پانزی بهرهگیری میکند تا رد و نشان کمتری از خود برجای گذارد. چنین بیان نمودیم که پانزی در شکل و شمایل گوناگونی به اجراء میرسد. ولو روش اصلی یکی میباشد. در حیطه ارزهای دیجیتال هم شکلهای پانزی متفاوت میباشد. در امتداد متن متداولترین طرحهای پانزی در حیطهی ارزهای دیجیتال را وارسی خواهیم نمود؛
-
استخراج
قسمت عظیمی از کلاهبرداریهای پانزی در حیطهی ارزهای دیجیتال به وبسایتهای ماینینگ ابری تعلق دارد که ادعا مینمایند با وجه سرمایهگذاران استخراج ارزهای دیجیتال به انجام میرسانند. غالباً این سایتها در واقع استخراج به انجام نمیرسانند و با بهرهگیری از شیوه پانزی، از سود سرمایهگذاران نوین به سرمایهگذاران چندی پیش میپردازند.
البته که فرآیند ماینینگ ابری بر روی کاغذ هم ممکن است. ولو یک سایت قانونی در ماینینگ ابری، تنها قدرت هش به فروش میرساند. نه آنکه چنین ادعایی داشته باشد سود نجومی تضمینی با نرخ ثابت و منظم میپردازد.
-
به فروش رساندن توکنهای بیارزش
این شیوه به خودی خود ترفند پانزی و یا هرمی به شمار نخواهد رفت. ولو مکملی برای طرح کلاهبرداری پانزی و همچنین هرمی محسوب میشود. کلاهبرداران در این شیوه ابتدا در قالب بیت کوین و یا ارزهای دیجیتال قانونی پول بسیاری را از عامه اخذ مینمایند تا سودهایی تضمینی بدانها پرداخت کنند.
ولیکن در پایان ماجرا این سود را با ارز دیجیتال که خود آنها ساختهاند و هیچگونه ارزشی را ندارد، پرداخت میکنند. سپس این امیدواری را به عامه میدهند که قیمت آن در آتی بیشتر خواهد شد.
-
استخراج ارزهای دیجیتال و یا ایردراپ در رباتهای برنامه تلگرام
رباتهای تلگرامی نیز از سایر ترفندهای کلاهبرداری میباشد که از هیچ برای سازندگان خود پول خواهد ساخت. وعده و وعید و شیوه کار این رباتها اغلب به حالت ذیل است؛
کاربر به درون ربات دعوت خواهد شد و میزانی الماس جهت آغاز کار بدو هدیه داده خواهد شد. با الماسها میتوان دستگاههای استخراج مجازی در ربات را خریداری نمود تا در اصطلاح عامیانه بیت کوین استخراج نمایند. جهت به دست آوردن الماسهایی بیشتر شما چند راه در مقابل خود خواهید داشت، حائز اهمیتترین آنها از قرار ذیل است؛
- با بهرهگیری از لینک عضوگیری، دوستان خود را به ربات دعوت نمایید و الماسهای بیشتری را هدیه بگیرید.
- با بهرهگیری از بیت کوین الماس بخرید.
ولو در این رباتهای تلگرامی هیچ نوع استخراجی صورت نمیپذیرد و فقط کاربران را جهت خرید بیشتر الماس ترغیب به پرداخت بیت کوین مینماید. نیز از سویی هم کاربرانی که شیوه عضوگیری را اتخاذ مینمایند در پایان برای برداشت وجه استخراج گردیده پیامی را اخذ مینمایند مبنابر آنکه زیرمجموعه شما قطعاً میبایست با بیت کوین الماس تهیه کرده باشد. بدین اساس در راستای اخذ سودها به طور قطع میبایست زیرمجموعه خرید به انجام رساند. این قبیل از ترفند پانزی بسیار پیشرفته و امروزی میباشد.
-
سرمایهگذاری در بخش املاک و…
گونهی دیگری از ترفند پانزی در ارزهای دیجیتال که اتفاقاً بسیار هم متداول است، وبسایتهایی میباشند که چنین ادعایی دارند پول سرمایهگذاری را در بطن بازارهای خارجی املاک، اتومبیل، بورس گاهاً هم انرژی و یا هر بازار دیگری سرمایهگذاری مینمایند. ولو کاری و عملیاتی به غیر از پرداخت سود با پول سرمایهگذاران نوینتر صورت نمیپذیرد.
برخی از پروژههای کلاهبرداری هم امکان دارد ادعا نمایند که دارای یک ربات ترید پیشرفته و مدرن میباشند که در بطن بازارهای مالی معامله به انجام میرساند و سودی تضمینی در اختیار آنها قرار میدهد. جالب است بدانید که رباتی در کار نبوده و تمامی این ادعاها به دروغ است.
نتیجه گیری
ترفند پانزی شیوهای در کلاهبرداری است که با وعده و وعید سودهای نجومی و تضمینی، از افراد ساده لوح سرمایه جذب مینماید. جهت جلب اعتماد بیشتر، کلاهبرداران در ماههای ابتدایی سود تضمینی را به سرمایهگذاران تأدیه میکنند. این فرآیند، با پول سرمایهگذاران نوین، صورت میپذیرد. بعد از گذر مدّت زمانی که پول بسیاری جذب گردید و دیگر سرمایهای نوین وارد سیستم مدّنظر نشد، کلاهبرداران دیگر پولی را پرداخت ننموده و پا به فرار میگذارند.
تشخیص ترفند پانزی در این میانهها کار چندان سخت و طاقت فرسایی به نظر نمیرسد و حائز اهمیتترین شاخصه این طرحها، سودهای غیرقابل باور و تضمینی به همراه ناشناس بودن است. حال اگر که شما سؤالات بیشتری در این زمینه دارید، میتوانید با کارشناسان ما تماس حاصل فرمایید.