اهمیت داوری در تنظیم قرارداد
قانون گذار به طرفین عقد این اذن را داده است که در ضمن مفاد قرارداد حل اختلافات خود را به داور بسپارند. و از او بخواهند که اختلافات آنها را به جای مراجعه به دادگاه، از طریق داوری حل و فصل کند. و هزینه کمتری را بپردازند. شرط تعیین داور در مفاد قرارداد مزیت های زیادی دارد. که در این مقاله قرار است مفصلا به بررسی آن بپردازیم.
شرط داشتن داور در حل اختلافات
۱.طرفین می توانند شرط داشتن داور را در مفاد قرارداد تعیین کنند. و حل و فصل اختلافات خود را به داور انتخابی واگذار کنند. دیگر در جلسات دادرسی دادگاه، حضور پیدا نکنند. و از قاضی انتخاب شده خود که شخص داور است بخواهند که اختلافات فی مابین آنها را حل و فصل کند.
۲.اگر طرفین دعوی حل اختلافات را به داور بسپارند. و در ضمن معامله و پیش از وقوع اختلاف داوری را که مورد تایید و‌قبول است انتخاب کنند. و از مراجعه به دادگاه خلاص شوند در کوتاه ترین زمان ممکن و بدون رعایت تشریفات بهترین راهکار حقوقی را از شخصی غیر قضایی که داور است بخواهند.
۳.تعیین حق الزحمه داور از سوی متعاملین تعیین می شود و آنها می توانند با پرداخت این دستمزد که مقدار آن خیلی پایین تر از هزینه های دادرسی دادگاه و تعرفه وکیل است. مشکلات و اختلافات حقوقی خود را حل و فصل کنند.
همچنین در ادامه :
۴.تعیین مکان حل اختلاف را طرفین خود انتخاب می کنند.و نیازی نیست که الزاماً به دادگستری مراجعه کنند.
۵.با وجود داور و عهده دار شدن پرونده، دیگر اطاله دادرسی وجود ندارد. چون که قرار نیست نسبت به رأی داور اعتراضی شود. و این رأی قطعی و غیر قابل تجدید نظر است. هر چند می توان بطلان آن را هر یکی از طرفین از دادگاه خواستار شوند.
۶.مزیت دیگر داشتن داور آن است که هر دو طرف قرارداد به حسن نیت و بی طرفی داور ایمان دارند. و داوری او را در حل راه کار ارائه شده می پذیرند. و می دانند که داور مصلحت آنها را در نظر دارد.
۷. به عنوان آخرین اهمیت، می توان گفت که اگر متعاملین در ضمن مفاد قرارداد و یا به صورت جداگانه، حل اختلافات خود را به داور واگذار کرده باشند. دیگر نمی توانند از این امر عدول کنند. و به دادگاه مراجعه داشته باشند .چرا که در این صورت نسبت به خواسته آنها قرار عدم استماع دعوی صادر می گردد.
داور کیست؟ و در تنظیم قرارداد با داور بایستی چه فاکتورهای اعمال شود؟
داور شخص ثالثی است که از سوی طرفین دعوی انتخاب می شود. و قرار است در مقام داوری، به حل و فصل اختلافات فی مابین طرفین بپردازد.
ماده۴۵۸ قانون آیین دادرسی مدنی بیان می دارد: که متعاملین اگر تصمیم به انتخاب داور دارند بایستی:
مشخصات داور، مدت داوری، حوزه صلاحیت داوران، حق الزحمه داوری، موضوعی که قرار است مورد داوری قرار بگیرد را تعیین نمایند.
نکته: در فرضی که مدت داوری در قرارداد تعیین نشده باشد این مدت سه ماه است
اگر قرار است که داوران متعددی موضوع داوری را عهده دار شوند مشخصات دقیق هر یک به گونه ای که رافع اشتباه باشد بایستی مشخص گردد.
نکته: متعاقدین می توانند ضمن معامله و یا طی قرارداد جداگانه راجع به داوری، با یکدیگر تراضی کنند. و حل اختلافات را به داور ارجاع دهند
اقسام داوری
قانون گذار داوری را به دو دسته تقسیم کرده است:
داوری اختیاری
داوری که متعاملین به اراده خود در ضمن مفاد قرارداد بدان اشاره می کنند. و حل و فصل اختلافات خود را به داوری که از پیش تعیین شده می سپارند. داوری اختیاری می گویند.
داوری اجباری
در این نوع داوری، دادگاه است که تصمیم گیرنده می باشد. و مصلحت می داند که اختلاف فی مابین طرفین از طریق داوری حل و فصل شود.
آیا تمامی دعاوی را می توان به داوری ارجاع داد؟
جز استثنائاتی که در ماده ۴۷۸ قانون آیین دادرسی مدنی به آن اشاره شده سایر دعاوی قابل ارجاع به داور می باشد. که این داور ممکن است قبل از وقوع نزاع انتخاب شده باشد. و یا بعد از وقوع اختلافات از سوی متعاملین و یا دادگاه انتخاب شود. و رسیدگی به دعاوی را عهده دار شود.
- دعاوی راجع به اصل نکاح،
- دعاوی راجع به اصل طلاق
- نسب
- ورشکستگی
- دعاوی کیفری که رسیدگی به آن ذاتا در صلاحیت دادگاه های کیفری است. و نمی توان حل و فصل آن را به داوری ارجاع داد. البته لازم به ذکر است که قانون گذار به جای داوری ممکن است حل اختلافات را در امور کیفری به میانجیگر ارجاع دهد.
در چه شرایطی با وجود داور دعوی باید در مراجع قضایی حل و فصل شود؟
هر چند طرفین برای خلاصی یافتن و عدم مراجعه به دادگاه، تصمیم می گیرند. که اختلافات خود را از طریق داوری، حل و فصل کنند. اما در شرایطی دادگاه، داوری را نمی پذیرد. و طرفین را ملزم می کند که برای رسیدگی به دعوی خود و حل آن به دادگاه مراجعه کنند.
۱.در شرایطی که داور از پیش تعیین شده از رسیدگی به دعاوی ممانعت کند. و طرفین حاضر نشوند که به جای او داور دیگری را برای حل اختلافات خود انتخاب کنند.
۲.رأی داوری به دلایل ذیل باطل شود و هر یک از طرفین ابطال آن را از دادگاه بخواهند.
۱.اگر رأی داوری مخالف با قوانین آمره باشد. و خارج از موضوع ارجاع شده از سوی داور صادر شده باشد.
۲. رأی را داوری صادر کرده باشد. که از امر داوری به موجب حکم قانون ممنوع بوده و صلاحیت نداشته است.
۳.اگر رأی داوری پس از انقضای موعد زمانی که در قرارداد به آن اشاره شده صادر شود.
۴.مورد داوری از جمله استثنائاتی باشد که داور به موجب قانون از انجام آن منع شده است.
در این فروض، متعاملین ملزم هستند که برای ابطال رأی داور ظرف مهلت 20 روز اعتراض خود را به دادگاه تقدیم کنند. در غیر این صورت دادگاه به خواسته آنها ترتیب اثر نداده و دعوی را رد خواهد کرد.
نتیجه گیری
ما در این مقاله، به بررسی اهمیت داوری در تنظیم قراردادهای حقوقی پرداختیم. بیان کردیم که متعاملین می توانند ضمن مفاد قرارداد و یا به صورت جداگانه، اقدام به انتخاب داور نمایند. و حل و فصل اختلافات خود را به جای مراجعه به دادگاه، به داوری ارجاع دهند و در کوتاه ترین زمان ممکن اختلافات خود را حل و فصل کنند و با هزینه کمتری به آن خاتمه دهند.
پیشنهادات
ما در تیم حقوقی و داوری سروش عدل، در تلاشیم که به همکاری وکلای متخصص و زبده، خدماتی را در حوزه های مختلف حقوقی اعم از کیفری، ثبتی، ملکی، خانواده، امور بانکی و غیره ارائه دهیم. شما می توانید از طرق ارتباطی که در سایت به آن اشاره شده با وکلای ما در تماس باشید.
برخی از سوالات متداول
1.وجود شرط داوری در مفاد قرارداد چه تاثیری دارد؟
متعاملین با پیش بینی این شرط با یکدیگر تراضی می کنند. که حل و فصل اختلافات خود را به جای ارجاع به دادگاه به داور تعیین شده بسپارند.
۲. داور قراردادی چگونه انتخاب می شود؟
داور ممکن است از سوی متعاملین، شخص ثالث و دادگاه انتخاب شود.
