خرید و فروش بین المللی
در معاملات داخلی کالا در سرزمین خودتان با پول رایج خودتان تحت قوانینی که حاکم بر قرادادتان هست داد و ستد می شود .در معاملات خارجی تشریفات گسترده تر و قوانین بین المللی حاکم است. قرارداد بین المللی خرید و فروش کالا یا به زبان حقوقی، قرارداد بیع بین المللی را می توان مهمترین قرارداد در سطح بین المللی دانست.
موضوعات دیگر تجارت بین الملل نیز به نحوی با قرارداد فروش مرتبط است. سایر قرارداد بین المللی یا با هدف خرید و فروش کالا صورت می گیرد. یا دست کم بیع یکی از اهداف و موضوعات آن قرارداد بین المللی است.
در این مطلب به تمامی نکات حقوقی این موضوع میپردازیم.
قرارداد فروش بین المللی:
قرارداد فروش بین المللی ، مهم ترین قرارداد در بین قراردادهای بین المللی میباشد که از 2 طریق انجام می گیرد:
1. صادرکننده مستقیماً کالایی را به واردکننده می فروشد ؛
2. از طریق ایجاد سازمان در خارج و توسط توزیع کنندگان، نمایندگان یا شرکتهای فرعی به امر فروش می پردازد.
در حال حاضر مقرراتی که تحت عنوان اینکوترمز توسط اتاق بازرگانی بین المللی تنظیم میشود و برگرفته از عرف ها و عادات تجاری بازرگانان در فروش بین المللی کالا می باشد مورد تبعیت اکثر تجار و بازرگانان است .
این مقررات شرایط فروش کالا را در سطح بین المللی مشخص می کند. قرارداد فروش قراردادی است که از منظر فروشنده تنظیم شود ، بنابراین الزاما بایستی متن آن در سربرگ رسمی فروشنده تنظیم شود. از منظر خریدار ، این قرارداد یک قرارداد خرید محسوب می شود قرارداد فروش ممکن است مکتوب و یا به صورت شفاهی باشد. در ماده موضوع قرارداد فروش ، نیاز به معرفی دقیق کالا از قبیل ؛ دل، کد شناسه ، رنگ، اندازه و….نیست و بهتر است این موارد را در ماده جداگانه ای مطرح کنید که تمامی این اوصاف به طور دقیق و به دور از ابهامی نوشته شوند و حتی می توان اوصاف مورد معامله را در پیوست مربوطه توضیح داد.
در قرارداد فروش ، مشتری ملزم به پرداخت ثمن توافق شده در قرارداد می باشد . مشتری باید ثمن را در موعد و در محل توافق شده و بر طبق شرایطی که در قرارداد فروش مقرر گردیده است ، پرداخت نماید. در صورت عدم پرداخت مبلغ توسط مشتری در تاریخ توافق شده ، بر اساس ماده 377 ق.م ، فروشنده حق دارد از تسلیم مبیع خودداری کند تا طرف دیگر حاضر به تسلیم شود.
همچنین مطابق با ماده 376 ق.م در صورت تاخیر در پرداخت ثمن ، مشتری اجبار به تسلیم می شود. کما اینکه ماده 395 مقرر می دارد که اگر مشتری ثمن را در موعد مقرر پرداخت نکند. فروشنده حق خواهد داشت که بر طبق مقررات با استناد به خیار تاخیر ثمن ، معامله را فسخ یا از حاکم اجبار مشتری را به پرداخت ثمن بخواهد.
روش های پرداخت در قردادهای فروش بین المللی:
روش های مختلفی برای پرداخت در معاملات بین المللی وجود دارد. که طرفین با در نظر گرفتن عوامل مختلف از جمله شرایط سیاسی و اقتصادی و میزان اعتماد به طرف یكی از این روش ها را جهت پرداخت انتخاب می کنند. این روش ها شامل موارد ذیل می شوند.
- پیش پرداخت نقدی
- حساب باز پرداخت در آینده
- وصولی برات
- اعتبار اسنادی
مقررات حاکم بر قرارداد فروش بین المللی:
قواعد و قررات بین المللی که توسط سازمان های خصوصی و منطقه ای بین المللی دررابطه با بیع بین المللی وضع شده اند متنوع هستند.اما مهم ترین آنها کنوانسیون بیع بین المللی کالا کنوانسیون قانون قابل اعمال بر بیع بین المللی ، مقررات اینکوترمز و مقررات مربوط به رویه ها و عملیات متحدالشکل برای اعتبارات اسنادی می باشند. شمول کنوانسیون ها، مبتنی بر عضویت کشورها در کنوانسیون مزبور و تصویب آنها به عنوان قانون است. از جمله ی این کنوانسیونها، کنوانسیون بیع بین المللی کالا است که ایران نیز عضو آن میباشد. تصویب کنوانسیون به این معنا است که در صورتی که طرفین، قانون حاکم بر قرارداد را تعیین نکرده باشند، قانون حاکم کنوانسیون بیع بین المللی خواهد بود.
خرید و فروش بین المللی چیست؟
تعریف خرید و فروش بین المللی کالا بطور صریح در قوانین و کنوانسیونها درج نشده است. اما برخى آن را به معنای واردات و برخی دیگر منظور از آن را، بیع میان خریداران و فروشندگانى که در سطح بین المللى به حرفه تجارت کالا اشتغال دارند. مى‌دانند و عده‌اى نیز خرید و فروش بین المللی کالا را، خرید و فروش و حمل کالا از کشورى به کشور دیگر در تجارت بین‌المللى دانسته‌اند. در هر کشوری باید به مقرراتی مانند مقررات مالیاتی، مقررات صادراتی، مقررات وارداتی، مقررات ارزی حاکم بر آن توجه کرد.
خرید و فروش بین المللی کالا چه محتوایی دارد؟
بیع بین المللى آن دسته از معاملاتى را در برمى‌گیرد که واجد حداقل یکى از عناصر بین المللى تابعیت، اقامتگاه، مرز و حمل و نقل کالا باشد و از طرفی اساساً کالا، چه به صورت مواد اولیه وچه به صورت کالاهاى تمام شده و نظایر آن (به جز کالاهایى که به دلیل طبیعت آن ها یا به دلیل قواعد خاصى که در هر کشور درباره آن ها وجود دارد)، مى‌تواند موضوع قرارداد خرید و فروش بین المللى کالا قرار گیرند مشخصات کامل طرفین قرارداد شامل نام خریدار، نام فروشنده، آدرس دقیق، از مسلمات حقوقی است.
همچنین مشخصات دقیق کالا در قرارداد بسیار اهمیت دارد. (مشخصاتی از حیث نوع، مقدار و مشخصات کمی و کیفی). اسنادی که فروشنده باید به خریدار حین خرید و فروش تسلیم نماید طبق مواردی که به توافق طرفین می‌رسد، مشخص میشود.
مقررات خرید و قرارداد خارجی:
در هر کشوری مقرراتی مانند مقررات مالیاتی، مقررات صادراتی، مقررات وارداتی، مقررات ارزی حاکم است. درخرید و قراردادهای خارجی باید به کالاهای ممنوع توجه داشته باشید. یکی دیگر از مفاهیمی که در خرید و قرارداد خارجی به کار می رود مفاهیم اینکوترمز ونوع خرید است. که این مفاهیم در همه ی کشور ها یکسان است.
اهمیت قرارداد خرید و فروش بین المللی کالا:
قراردادهای خرید و فروش کالا، بستر عمده قراردادهای تجاری و موافقتنامه‌های بازرگانان، تجار و شرکتهای تجاری را در مبادلات اقتصادی تشکیل می‌دهد. قراردادهای خرید و فروش با توجه به موضوع قرارداد، طرفین آن، مدت و استمرار و قانون حاکم بر آن طیف وسیعی از انواع مدل‌های قراردادی را شامل میشود. به همین دلیل با توجه به اهمیت موضوع، تنوع و تعدد قراردادهای خرید و فروش بین المللی کالا این امر نیازمند دانش حقوقی و مدیریت قراردادهای خرید و فروش است. همچنین نظارت بر ایفای تعهدات قراردادی و تعهدات حقوقی طرفین و همچنین زمان تمدید و انقضای مدت اعتبار قرارداد امری ضروری جهت جلوگیری از چالش‌ها و معضلات این دسته از قرارداد میباشد.
تعهدات فروشنده:
بایع مکلف است به ترتیبی که در قرارداد و کنوانسیون بیع بین المللی مقرر شده است کالا را تسلیم کند هرگونه مدرک مربوط به کالا را تحویل نماید و مالکیت کالا را انتقال دهد.
تعهدات خریدار:
مشتری مکلف است به ترتیب مقرر در قرارداد و این کنوانسیون، ثمن کالا را تادیه و کالا را قبض« دریافت» نماید.
ضمانت اجرای ناشی از نقض قرارداد توسط فروشنده:
در صورتی که فروشنده در انجام هریک از تعهدات خود طبق قرارداد یا این کنوانسیون کوتاهی کند. مشتری می‌تواند باید در نظر داشت که در صورتیکه مشتری به یکی از طرق جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد متوسل شود. دادگاه یا دیوان داوری، هیچگونه مهلت اضافی به بایع اعطا نخواهد کرد. مشتری می‌تواند ایفای تعهدات بایع را از او بخواهد، مگر اینکه به یکی از طرق جبران خسارت که با این درخواست منافات داشته باشد، متوسل شده باشد.
همچنین هرگاه کالا منطبق با قرارداد نباشد. مشتری در صورتی می‌تواند تسلیم بدل آن را درخواست نماید که مغایرت کالا متضمن نقض اساسی قرارداد باشد.هرگاه کالا منطبق با کالای موضوع قرارداد نباشد مشتری می‌تواند از فروشنده بخواهد که عدم انطباق رابا تعمیر کالا جبران نماید.
ضمانت اجرای ناشی از نقض قرارداد توسط خریدار:
هرگاه مشتری در ایفای هریک از تعهدات خود طبق قرارداد یا این کنوانسیون کوتاهی ورزد فروشنده می‌تواند.در صورتیکه فروشنده به یکی از طرق جبران خسارت ناشی از نقض قرارداد متوسل شود دادگاه یا دیوان داوری هیچگونه مهلت اضافی به مشتری اعطا نخواهد کرد. فروشنده می‌تواند جهت ایفای تعهدات مشتری مهلتی اضافی و معقول تعیین کند. جز در موردی که فروشنده از مشتری یادداشتی دایر بر اینکه مشتری در مهلت تعیین شده به تعهد خود عمل نخواهد کرد دریافت نماید. فروشنده نمی‌تواند در طول مهلت مزبور از بابت نقض قرارداد به هیچ یک از طرق جبران خسارت متوسل شود.
سخن آخر
اولین شرط ایجاد یک رابطه حقوقی امن بین دو طرف این قرارداد، تنظیم و بررسی قرارداد خرید و فروش بین المللی کالا بر اساس اصول و قواعد حقوقی است. برای تنظیم این قرارداد نیز نکات حقوقی زیادی وجود دارد که این نکات، اساسی‌ترین موضوع در تنظیم و انعقاد هر نوع قرارداد، پیمان، توافق،معاهده، عقد، کنترات، مقاطعه، عهدنامه و معامله در تجارت بین الملل است.
مرکز حقوقی وداوری سروش عدل
