✓ جرائم قابل گذشت

ممکن است تا کنون با این مسئله مواجه شده باشید که یک فرد مرتکب جرمی می‌شود. حال آن‌که در این میانه‌ها مقامات ذیصلاح و ظابطان مربوطه با وجود علم از اتفاق جرم اقداماتی برای رسیدگی به مسئله و یا دستگیری متهم در پیش نمی‌گیرند. در این رابطه می‌باید با مفهوم جرائم قابل گذشت و غیر قابل گذشت آشنا گردید. بهتر است در امتداد این مطلب شما را با این موضوع حقوقی به خوبی آشنا سازیم.

» مقصود از جرائم قابل گذشت و غیر قابل گذشت چیست؟

جرائم قابل گذشت به جرائمی اطلاق می‌گردد که آغاز رسیدگی، امتداد رسیدگی و تعقیب متهم، صدور حکم در راستای محکومیت و به اجراء رساندن مجازات در سایه‌ی شکایت شاکی پیش می‌رود. پس اگر شاکی اقدامی به شکایت از متهم نکند، چه خواهد شد؟ به این هنگام است که مقامات رسیدگی کننده اقداماتی در این حیطه انجام نخواهند داد.

حال در ارتباط با جرائم غیر قابل گذشت می‌باید چنین بیان نمود که؛

این قبیل از جرائم به علّت مقدار اهمیت آن، اختلالی که امکان دارد، در بطن جامعه رقم بزند. بدون شکایت از جانب شاکی هم قابل تعقیب به واسطه‌ی مقامات قضایی خواهد بود.

قطعاً اکنون شما با مفهوم جرائم قابل گذشت و غیر قابل گذشت آشنا گشتید. جهت درک بهتر مسئله و تمایز این دو جرم به بیان چند نمونه از جرائم قابل گذشت و غیر قابل گذشت، استناد خواهیم کرد.

» کدام یک از جرائم قابل گذشت بوده و کدام یک از آن‌ها غیر قابل گذشت می‌باشد!

گاهاً در راستای تشخیص این موضوع که چه جرمی قابل گذشت و یا آن که غیر قابل گذشت می‌باشد، امکان دارد شک و شبهه به وجود آید.

در این رابطه جهت تشخیص و تفکیک دو جرم یاد شده از همدیگر به دو شیوه استناد می‌شود؛

یا آن‌که قانونگذار در همان ابتدا ضمن تشریح و توضیح یک جرم از شیوه جرم ‌و شکایت به قابل گذشت بودن یا نبودن جرم اشاره خواهد کرد. یا آن‌که به گونه‌ای کلّی در بطن یک ماده قانونی به بیان چند مورد از جرم قابل گذشت مبادرت نموده است.

مورد دوّم به شدّت متداول‌تر می‌باشد و حقوق‌دانان جهت تشخیص از شیوه‌ی دوّم استفاده می‌کنند.

بهتر است به این نکته توجه نمایید که، چنانچه از هر دو روش یاد شده نتوانستیم به قابل گذشت یا غیر قابل گذشت بودن جرم پی ببریم. بایستی اذعان نمود که آن جرم، از جمله جرائم غیر قابل گذشت است.

✓ جرائم نام‌برده شده در قسمت ذیل، از جمله جرائم غیر قابل گذشت هستند. پس حتی اگر شاکی از شکایت خود گذشت کند، بازم هم جهات عمومی جرم پابرجا خواهد بود. بنابراین شخص مجرم قابل مجازات است.

مواردی همانند؛

• جرم قتل عمد.‌
• جرم آدم ربائی.
• جـــــرم زنـــــا.
• جرم رابطه نامشروع.
• جرم جعل اسناد رسمی.

موارد نام‌برده شده در قسمت فوقانی متن، از جمله جرائم غیر قابل گذشت هستند.

امّا برخی دیگر از جرائم همانند؛

• توهین به دیگران.
• نشر خبرهای کذب.
• کشتن حیوانی که برای فرد دیگری است.
• انجام تصرف در ملک دیگری به تزویر و بدون کسب اذن.
• افشای راز و اسرار فردی بدون کسب اذن و در غیر موارد قانونی و حقوقی.

از جمله جرائم قابل گذشت هستند. این جرائم برخلاف جرم غیر قابل گذشت، دارای جنبه عمومی جرم نیست و با گذشت شاکی مجازاتی برای مجرمِ جرم در نظر گرفته نمی‌شود.

» اصلاحیه مربوط به قانون مجازات و اثرگذاری آن بر جرم قابل گذشت و غیر قابل گذشت؛

چند وقتی است قانونی تحت عنوان قانون کاهش مجازات حبس تعزیری به واسطه‌ی مجلس شورای اسلامی، دوره‌ی پیش به مرحله‌ی تصویب رسید. آن نیز هم‌اکنون لازم‌الاجرا می‌باشد که طی آن بعضی از مواد قانون مجازات اسلامی مصوب سال ۱۳۹۲ با اصلاحاتی مواجه شد و بخش اعظمی از مجازات‌ها به طور غیرقابل باور کاهش پیدا کرد. این دگرگونی‌ها حتی در ارتباط با جرم قابل گذشت و غیر قابل گذشت صادق بوده است. به عبارتی آن‌ها را هم دستخوش برخی از تحولات کرده است.

این تغییرات بیشتر در دایره شمول جرائم قابل گذشت تحقق پیدا کرده است و بخش اعظمی از جرائم که سابقاً غیر قابل گذشت بودند، اکنون قابل گذشت تلقّی شده و دیگر شامل جهات عمومی جرم نیستند.

» این موارد که بخش اعظمی از آن‌ها قابل تأمل بوده و عاری از اشکال نیست، عبارت می‌باشند از؛

جرم کلاهبرداری با ثمن تا یک میلیارد ریال نیز تمامی جرائمی که مجازات کلاهبرداری را شامل می‌شوند. برای نمونه؛ جرم انتقال مال غیر. قابل گذشت به حساب خواهند آمد.

از این جهت چنانچه که فردی یک صد میلیون تومان از شخصی کلاهبرداری کند. بهتر است بدانید که؛ خود یک میلیارد ریال را هم دربر می‌گیرد. برای آن‌که فرد تحت تعقیب و پیگیری قانونی واقع بشود، می‌باید به طور حتم از جانب شاکی، عمل شکایت انجام بشود. یا اینکه اگر شاکی گذشت نمود، دیگر کلاهبردار را نمی‌توان مجازات کرد.

» مورد دیگر در ارتباط با جرم سرقت می‌باشد؛

سرقت‌های ساده و جیب‌ زنی‌ها به هنگامیکه ارزش و بهای مال مسروقه بیشتر از دویست میلیون ریال نباشد. حال آن‌که سارق هم فاقد محکومیت کیفری مؤثر (مقصود همان سوء سابقه و سوء پیشینه است) باشد.

بنابراین در ابتدا هر سرقتی را دربر نمی‌گیرد. سپس نصاب مالی و نبود پیشینه‌ی مجرم منجر می‌گردد جرم یک جرم قابل گذشت باشد.

» نسبت به جرم خیانت در امانت بی‌توجه نباشید؛

مورد دیگر در ارتباط با جرم خیانت در امانت نیز سوء استفاده از سفید مهر و سفید امضاء خواهد بود. آن نیز فارغ از هرگونه مبلغی به یک جرم قابل گذشت مبدل گردیده است.

البته که موارد بسیار دیگر که در بینابین آن‌ها، آنچه بیشترین مقدار اهمیت را داشت، بیان نمودیم.

» شیوه‌ی پیگیری و اقدام به شکایت از جرم؛

اغلب بعد از اتفاق هر جرمی اشخاص جهت شکایت و طرح مسئله در ابتدا به کلانتری واقع در محل خود می‌روند و با بیان داشتن موضوع، خواهان تعقیب نیز پیگرد مجرم و یا مجرمین می‌شوند. مأموران کلانتری بعد از وارسی مسئله چه توانسته باشند مظنونین آن جرم را شناسایی بکنند و چه آن‌که نتوانسته باشند، مسئله را به درخواست شاکی به سوی دادسرا روانه می‌کنند تا فرآیند قانونی آن، پیش برود.

حال آن‌که اشخاص می‌توانند با به همراه داشتن اسناد، مدارک، مستندات و ادله، مستقیماً با مراجعه به دادسرای مکان وقوع جرم و یا هریک از دفاتر خدمات الکترونیک قضایی، جهت ثبت شکوائیه خود اقدامات مربوطه را از پیش ببرند.

» نتیجه گیری؛

پس جرائم قابل گذشت به جرمی اطلاق می‌شود که به هنگام طرح شکایت شاکی، شروع و امتداد رسیدگی، صدور حکم نیز اجراء مجازات آن منوط بر وجود رضایت از جانب شاکی خواهد بود. بنابراین چنانچه شاکی از همان ابتدای امر شکایت نکند. یا بعد از صدور حکم گذشت کند، مجرم قابل تعقیب کیفری و مجازات نخواهد بود. البته که شما می‌توانید جهت کسب اطلاعات بیشتر در این راستا با مشاوران حقوقی ما تماس حاصل فرمایید.