کلاهبرداری اینترنتی

کلاهبرداری اینترنتی یکی از مهم ترین جرایم سال های اخیر به شمار می رود که با پیشرفت علم و تکنولوژی بر وسعت دایره­ ی آن افزوده شده است.

توسعه و پیشرفت ارتباطات در شبکه­های مجازی و بستر اینترنت رخدادهای مهمی را در سال های اخیر رقم زده است. در کنار تمامی نکات مثبت این موضوع، نباید جنبه های منفی آن را نادیده گرفت. به خصوص در شرایطی که زمینه ساز جرایم متعددی مانند کلاهبرداری اینترنتی می باشد. در ادامه با ما همراه باشید.

کلاهبرداری اینترنتی به چه معناست؟

کلاهبرداری اینترنتی جرمی با مصادیق گسترده است. در یک تعریف ساده و کلی می توان آن را تحصیل مال غیر توسط استفاده­ ی متقلبانه از اینترنت تعریف نمود.

در ادامه عنصر قانونی جرم و مجازات کلاهبرداری اینترنتی را شرح داده ایم:

ماده ی 13 قانون جرایم رایانه ای اشاره ی صریحی به جرم کلاهبرداری اینترنتی دارد: هرکس به طور غیرمجاز از سامانه های رایانه ای یا مخابراتی با ارتکاب اعمالی از قبیل وارد کردن، تغییر، محو، ایجاد یا متوقف کردن داده ها یا مختل کردن سامانه، وجه یا مـال یا منفعت یا خدمات یا امتیازات مالی برای خود یا دیگری تحصیل کند علاوه بر رد مال به صاحب آن به حبس از یک تا پنج سال یا جزای نقدی از بیست میلیون (20.000.000) ریال تا یکصد میلیون (100.000.000) ریال یا هر دو مجازات محکوم خواهد شد.

از سوی دیگر ماده ی 67 قانون تجارت الکترونیک بیان می کند:

هرکس در بستر مبادلات الکترونیکی، با سوء‌استفاده و یا استفاده ‌غیرمجاز از «‌داده پیام»‌ها، برنامه‌ ها و سیستم های رایانه‌ای و وسایل ارتباط از راه دور و‌ ارتکاب افعالی نظیر ورود، محور توقف «‌داده پیام»، مداخله در عملکرد برنامه یا سیستم‌ رایانه‌ای و غیره دیگران را بفریبد و یا سبب گمراهی سیستم‌های پردازش خودکار و نظایر ‌آن شود و از این طریق برای خود یا دیگری وجوه، اموال یا امتیازات مالی تحصیل کند و‌ اموال دیگران را ببرد مجرم محسوب و علاوه بر رد مال به صاحبان اموال به حبس از یک تا‌سه سال و پرداخت جزای نقدی معادل مال مأخوذه محکوم می‌شود.
‌تبصره – شروع به این جرم نیز جرم محسوب و مجازات آن حداقل مجازات مقرر در ‌این ماده می‌باشد.

کلاهبرداری اینترنتی چگونه به وقوع می پیوندد؟

با توجه به مفاهیم این دو ماده می توان گفت کلاهبرداری اینترنتی روشی بسیار پیچیده و گسترده است. روشی که به وسیله ی آن می توان به اطلاعات حساب های مالی، کاربری و شخصی افراد دست یافت. از این اطلاعات به منظور موارد متعددی می توان سوءاستفاده نمود. این سوءاستفاده می تواند مالی و غیرمالی باشد. گاها هم سودجویان آبروی افراد را نشانه گرفته و بدین طریق از آنها اخاذی می کنند.

پیچیدگی دنیای سایبری در کنار تنوع ابزارها و روش ها به مجرمین این فرصت را داد تا در فضای مجازی با آسودگی خاطر بیشتری مقاصد خود را دنبال کرده و اهداف خود را انتخاب کنند. از آشناترین و شناخته شده ترین این جرایم می توان به خالی کردن حساب های بانکی افراد و سرقت اطلاعات که اصطلاحا هک نامیده می شود اشاره کرد. جرایمی که متاسفانه روز به روز در حال گسترش است.

انواع کلاهبرداری اینترنتی

همانطور که پیشتر عنوان کردیم، کلاهبرداری اینترنتی دایره ی وسیعی از جرایم را در بر می گیرد. از شناخته شده ترین روش های آن می توان به موارد زیر اشاره نمود:

خرید اینترنتی جعلی

خرید اینترنتی جعلی از طریق درگاه های بانکی جعلی صورت می پذیرد. روش دیگر آن به این شکل است که فروشنده پس از دریافت پول از مشتری از طریق کارت به کارت، برای همیشه ناپدید می شود. به عبارت دیگر خریدی در کار نیست.

فیشینگ 

فیشینگ یکی از مرسوم ترین و متداول ترین شیوه های کلاهبرداری اینترنتی است. این روش از طریق ایجاد درگاه تقلبی در سایتی مشابه با سایت اصلی انجام می پذیرد. بدین ترتیب توسط آن اقدام به خالی کردن حساب بانکی افراد می نمایند.

سایت های قمار و شرط بندی

متاسفانه یکی از جرایم روبه رشد سال های اخیر رشد سایت های شرط بندی است. از آنجایی که قمار و شرط بندی از نظر قوانین ایران جرم تلقی می گردد، مالباختگان به ندرت شکایات خود را در این زمینه مطرح می کنند. همین امر باعث گردیده سودجویان بتوانند کلاهبرداری های میلیاردی از طریق آن انجام دهند.

جعل اسناد

یکی از مصادیق بارز جعل اسناد در کلاهبرداری اینترنتی استفاده از کارت های بانکی جعلی و سایر کارت های مغناطیسی برای برداشت وجوه می باشد.

سرقت اطلاعات از طریق ارسال ایمیل و پیامک جعلی

یکی از متفاوت ترین روش های سرقت اینترنتی سرقت اطلاعات از طریق ایمیل و پیامک های جعلی است. در این روش کلاهبرداران با هک ایمیل شخص مورد نظر به اطلاعات شخصی او دست یافته و اقدام به انواع روش های اخاذی و سوءاستفاده می کنند. همچنین اخیرا کلاهبرداران با شگردی جدید اقدام به ارسال پیامک های جعلی کرده و به نحوی به اطلاعات بانکی شخص دست می یابند. برای مثال پیامکی تحت عنوان برنده شدن در جایزه ی بانک برای سوژه های خود ارسال می کنند. در ادامه اطلاعات حساب بانکی شخص مورد نظر را به خواستار می شوند.

جعل هویت

در بسیاری از موارد کلاهبرداری اینترنتی افراد با جعل هویت خود اقدام به اخذ پول های کلان از مشتریان کرده و در فرصت مناسب متواری می گردند. یکی از بارزترین مصادیق آن افرادیست که در فضای مجازی خود را به دروغ پزشک و متخصص معرفی می کنند. این افراد با ارائه ی نسخه های دروغین از اعتماد افراد سوءاستفاده می نمایند. همچنین روش شبیه سازی پروفایل افراد هم یکی دیگر از مصادیق جعل هویت است. روشی که کلاهبرداران اینترنتی به وسیله ی آن می توانند به اطلاعات شخصی افراد دست یابند.

تطمیع کاربران

بسیاری از افراد و سایت ها در فضای مجازی اقدام به معرفی خدمات و محصولاتی ارزان و تقلبی می کنند. این محصولات و خدمات در واقعیت یا وجود خارجی ندارد و یا بسیار بی کیفیت و بی ارزش هستند. در چنین مواردی موضوع از طریق پلیس فتا قابل پیگیری می باشد. البته ناگفته نماند روش های دروغین جذب و کسب ثروت و قدرت هم در این حوزه قرار می گیرند.

دانلود و نصب نرم افزار جعلی

کلاهبرداران توسط دانلود و نصب نرم افزارهای جعلی اقدام به خالی کردن حساب بانکی افراد می نمایند. همچنین ممکن است به سایر اطلاعات افراد دسترسی پیدا کنند. بیشتر این نرم افزار ها حاوی ویروس های کامپیوتری می باشند که اطلاعات مورد نظر را در اختیار هکر ها قرار می دهند.

راه اندازی فروشگاه تقلبی

راه اندازی فروشگاه تقلبی موضوعیست که در سال های اخیر بسیار شاهد آن بوده ایم. در این روش بدون اینکه فروشگاهی وجود داشته باشد، کلاهبرداران اقدام به معرفی آن می نمایند. سپس توسط درگاه های جعلی و یا روش های قدیمی تر مثل کارت به کارت اقدام به کلاهبرداری اینترنتی می کنند.

نرم افزارهای رسیدساز جعلی

نرم افزارهای رسید ساز جعلی هم از دیگر مواردیست که متاسفانه بسیار شاهد آن هستیم. با این روش سودجویان می توانند رسید های واریز بانکی را عینا جعل کرده و در خریدهای اینترنتی خود از آن استفاده کنند.

انتشار اطلاعات شخصی و خصوصی افراد از قبیل عکس و فیلم

بسیاری از کلاهبرداران اینترنتی برای رسیدن به مقاصد شوم خود از اطلاعات شخصی اشخاص نظیر فیلم و عکس سوءاستفاده می کنند. در نهایت با تهدید طرف مقابل به انتشار آنها در فضای مجازی اقدام به اخاذی کرده و یا خواسته های دیگری را با قربانیان مطرح می نمایند. موضوعی که بسیاری از زنان و دختران ما را قربانی کرده و متأسفانه روز به روز در حال گسترش است.

قرعه کشی های جعلی و ساختگی

قرعه کشی های جعلی و ساختگی و معرفی افراد برنده یکی دیگر از روش های کلاهبرداری اینترنتی است. در این روش کلاهبرداران با انتخاب سوژه های مناسب به اطلاعات حساب های بانکی آنها دست می یابند.

اسکمیر

یکی از متداول ترین روش های کلاهبرداری اینترنتی استفاده از روش اسکیمر است. کلاهبرداران با قرار دادن مداری مغناطیسی بر روی دستگاه های کارت خوان و یا کیبورد هایی مشابه با کیبورد اصلی روی کیبورد های عابر بانک ها اقدام به ذخیره و سرقت اطلاعات کارت بانکی افراد از جمله رمز اصلی و رمز دوم می نمایند. سپس با تهیه ی کارت های بانکی جعلی و از طریق این اطلاعات حساب افراد را خالی می کنند.

کلاهبرداری نیجریه ای

این نوع کلاهبرداری برای اولین بار توسط اتباع کشور نیجریه رخ داد. پس از آن در سرتا سر جهان مورد استفاده ی گسترده ی کلاهبرداران اینترنتی قرار گرفت. در این روش کلاهبرداران با هک ایمیل های تاجران و شرکت های تجاری بزرگ از داد و ستد ها و معاملات تجاری آنها آگاه می شوند. سپس با ساختن ایمیلی مشابه با ایمیل اصلی طرف تجاری این تجار و یا شرکت های تجاری، با آنها وارد گفتگو می شوند. در نهایت فرد تاجر و یا شرکت به تصور اینکه با طرف مقابل اصلی خود مذاکره می کند، پول را به حساب کلاهبرداران واریز می نماید.

 شکایت از کلاهبرداری اینترنتی

اگر با کلاهبرداری یا سرقت اینترنتی مواجه شدید در اولین قدم رمز کارت بانکی خود را تغییر داده و یا حساب خود را ببندید. برای پیگیری جرایم کلاهبرداری اینترنتی پلیس فتا و دادسرای جرایم رایانه ای گزینه های پیش روی شما خواهد بود.

می توانید مستقیما موضوع را با پلیس فتا در میان بگذارید. به این منظور می توانید با ارائه ی مستندات و ادله خواستار پیگیری پرونده ی خود شوید .

راه دیگر شما مراجعه به دادسرای جرایم رایانه ای است:

شما باید ابتدا موضوع شکایت و مدارک خود را در دفتر خدمات قضایی ثبت نمایید. سپس با مراجعه ی حضوری به دادسرا و تشکیل پرونده، شکوائیه ی خود را همراه با مدارک و ادله ی کافی تقدیم مراجع قضایی کنید. پس از بررسی پرونده و تحقیقات کافی با اخذ دستور از معاونت دادسرای جرایم رایانه ای، نامه ای برای شاکی صادر می شود. شاکی با ارائه ی این نامه به پلیس فتا می تواند آغاز تحقیقات پلیس را خواستار گردد.

در ادامه ریاست پلیس فتا حسب مورد پرونده را به یکی از دایره های صالح برای رسیدگی موضوع ارجاع می دهد. پس از پایان تحقیقات پرونده به دادسرای جرایم رایانه ای ارجاع داده خواهد شد. در این مرحله برای بیان مستندات و توضیحات خود می توانید به آنجا مراجعه کنید. در پایان با تحقیقات تکمیلی نهایی نتیجه ی پرونده مشخص خواهد شد و قرار مجرمیت صادر می گردد.

انجام مشاوره حقوقی

استفاده ی روز افزون افراد از اینترنت و افزایش شمار کاربران فضای مجازی در سال های اخیر باعث گردیده تا مجرمین سوژه های خود را از میان کاربران اینترنت انتخاب کنند. موضوعی که متأسفانه تبعات حقوقی و اجتماعی آن در سال های اخیر به شکل محسوسی قابل مشاهده است.

فراموش نکنید که جرایمی نظیر کلاهبرداری اینترنتی می تواند گاها با خسارت های جبران ناپذیری همراه باشد. به خصوص در شرایطی که آبرو و اعتبار افراد در معرض خطر قرار گرفته است. موضوعی که آثار آن برای همیشه در زندگی قربانیان به چشم می خورد. در چنین شرایطی حضور وکیل متخصص و باتجربه می تواند روند دادرسی پرونده ی شما را تسریع بخشد و در صدور رای مقتضی تأثیرگذار خواهد بود.

کلام آخر

چنانچه قربانی چنین جرایمی شده اید و نیاز به انجام مشاوره حقوقی تخصصی و یا حضور وکیل متخصص در این زمینه دارید می توانید با مرکز حقوقی و داوری سروش عدل در ارتباط باشید. مجموعه ی حقوقی و داوری سروش عدل با تیمی از وکلای توانمند و باتجربه در زمینه ی انواع جرایم و کلاهبرداری اینترنتی می تواند بهترین نتایج را برای پرونده ی شما رقم بزند. با ما در ارتباط باشید.