ادله اثبات دعوا مجموعه دلیل هایی هستند که از سمت طرفین دعوا به دادگاه های کیفری یا حقوقی ارائه می‌شوند. قضات دادگاه ها نیز پس از اعتبار سنجی این ادله به آنها در جریان صدور حکم قضایی استناد میکند. یکی از مهمترین ادله اثبات دعوا در دعاوی حقوقی و کیفری اقرار می‌باشد. اقرار به معنای خبر دادن به حقی به زیان خود شخص و به نفع دیگری است.

اقرار دارای انواع و اقسام میباشد. برای مثال در یک دسته بندی اقرارها به اقرار صریح و ضمنی تقسیم بندی می‌شوند. یکی دیگر از دسته بندی های اقرار با توجه به شرایط شکلی، تقسیم آن به اقرار کتبی و شفاهی است. کتبی بودن یا شفاهی بودن اقرار در میزان اعتبار آن و به تبع استناد به آن در حکم موثر است. در این نوشتار کوتاه به بررسی اقرار کتبی و شفاهی و میزان اعتبار هریک می‌پردازیم.

اقرار کتبی چیست؟

طبق تعریف قانون مدنی ایران اقرار یعنی یک شخص دارای اهلیت به ضرر خود و به نفع طرف مقابل در دعوا موضوعی را ابراز کند. در رویه قضایی دادگاه های ایران، اقرار به دو صورت کتبی یا شفاهی ابراز میشود.بنابراین یکی از اقسام اقرار، اقرار مکتوب می باشد.

اقرارکتبی را ضمن مدارک و یا لوایح طرفین یا وکلا به دادگاه تقدیم می‌کنند . اقرار مکتوب حتما باید روشن و مطابق واقع باشد و نسبت به امر مجهول نباشد. یکی از تشریفات مهم در اقرار های مکتوب این است که آنها حتما باید داخل صورتجلسه دادگاه مربوطه قید شوند.

همچنین :

اگر یکی از طرفین دعوا، قبل از بروز اختلاف یا قبل از شروع جلسات دادگاه اقرار را مکتوب کرده باشد، این اقرار قابل ارائه به دادگاه است. اقرار مکتوب خارج از دادگاه ممکن از در دفاتر اسناد رسمی یا به صورت سند عادی با حضور شاهد تنظیم شده باشد.

برای مثال، ممکن است شخصی ادعا کند در یک معامله (بیع) مبلغی را از طرف دیگر طلب دارد. او سندی حاوی تایید طرف مقابل مبنی بر بدهکار بودن او به دادگاه ارائه می‌کند، این نوعی اقرار کتبی است. اثبات اقرار کتبی با توجه به اینکه ثبت شده است آسان تر است و معمولا قضات آن را می پذیرند.

اقرار شفاهی چیست؟

از نظر تقسیم بندی شکلی در مقابل اقرار کتبی، اقرار به لفظ یا اقرار شفاهی قرار دارد. برای بررسی بیشتر در خصوص تشریفات اقرار شفاهی باید به قانون آیین دادرسی مدنی مراجعه کرد. طبق ماده 204 قانون آیین دادرسی مدنی، “اقرار شفاهی است در صورتی که حین مذاکره در دادگاه به عمل آید.”  از مفهوم این ماده و جمع آن با ماده 1261 قانون مدنی می‌توان متوجه شد که در رویه قضایی اقرار به لفظ هم مورد قبول قرار گرفته است. حتی اقرار شخص لال به صورت ایما و اشاره به گونه ای که صریح باشد مورد پذیرش است.

اقرار شفاهی در حین مذاکرات در دادگاه برای استناد در حکم کافی است. در مقابل، اگر اقرار شفاهی خارج از دادگاه باشد. به طریقی باید در دادگاه ثبت شود تا کفایت لازم را داشته باشد. بنابراین، طرفی که میخواهد از اقرار شفاهی دیگری استفاده کند. باید در دادگاه درخواست دهد که اقرار مقر در صورتجلسه قید شود.

بنابراین:

هرچند اقرار به لفظ از لحاظ اعتبار و ارزش حقوقی با اقرار مکتوب تفاوت چندانی ندارد، اما از لحاظ اثباتی متفاوت است. اصولا اثبات یک اقرار شفاهی، خصوصا افرار به لفظ در خارج از دادگاه بسیار دشوار است.

در این مقاله به بررسی اقرار کتبی و شفاهی پرداختیم. شما می‌توانید در صورتی که در این زمینه برای شما پرسشی ایجاد شده است. با مرکز حقوقی سروش عدل تماس حاصل نمایید. مشاورین ما در حل این مسائل به شما کمک خواهند کرد.