اعسار به چه معناست؟

در پاسخ بدین سؤال که اعسار به چه معناست می‌باید چنین گفت که، اعسار گرفته شده از عسر و به معنی سختی و مشقت است‌. به عبارتی به عدم توانایی مالی یا دسترسی نداشتن به اموال و به گونه‌ای در سختی قرار داشتن، اعسار اطلاق می‌شود. این واژه در مسائل و موضوعات حقوقی مورد استفاده واقع می‌شود. پس به اشخاصی (اشخاص حقیقی) که به دلیل نداشتن دارایی لازم و یا عدم دسترسی به اموال خود (به عنوان نمونه؛ وثیقه بودن اموال نزد مراجع قضایی)، توان پرداخت بدهی و دیون خود را نداشته باشد، معسر اطلاق می‌گردد.

گاهاً برخی از افراد در فرآیند رسیدگی به پرونده‌های قضایی، توان اخذ وکیل و تأدیه حق‌الوکاله بدو را ندارند. حتی امکان دارد توانایی تأدیه هزینه‌های مرتبط با رسیدگی را هم نداشته باشند. این قبیل از افراد می‌توانند تقاضای اعسار داشته باشند. البته که به هنگام اثبات ادعای چنین افرادی از مزیت‌های اعسار می‌توانند بهره‌مند شوند.

» آیا می‌دانید، مشمولین اعسار چه کسانی هستند!

افراد عادی (افراد حقیقی) که در راستای اخذ حق و حقوق خویش و به عبارتی تحت عنوان خواهان اقدامات لازم به جهت تشکیل پرونده را در پیش می‌گیرند. ولیکن بنابر عدم توانایی مالی توان تأدیه هزینه‌های مربوطه به مراجع رسیدگی کننده را ندارند.
افراد عادی (افراد حقیقی) که بدهکار می‌باشند. از سویی اقامه دعوی از سوی طلبکار برعلیه او صورت گیرد و حکم به نفع طلبکار صادر بشود و به عبارتی رأی پایانی مبنابر محکوم بودن او صادر گردد و اجرائیه هم صادر بشود. ولیکن به تأدیه بدهی خویش قادر نباشند.

» انواع معسر کدام است؟

مطلق.
نسبی.

ضمن اعسار نسبی شخص توان تأدیه قسطی دیون خویش را دارد. ولو ضمن اعسار مطلق مازاد بر آن‌که فرد توانایی مالی ندارد حتی به هنگام قسط‌‌ بندی بدهی، او توانایی تأدیه را ندارد.

» بررسی انواع اعسار؛

نسبت به هزینه‌های دادرسی.
اعسار نسبت به محکومٌ به.

در راستای ثبت دادخواست ضمن دادگاه می‌باید هزینه‌های مربوط به دادرسی تأدیه بشود. بعضی از اشخاص توان تأدیه این هزینه‌ها را ندارند و به جهت دفاع از حق خویش میبایست مراحل قانونی را پشت سر بگذارند. به همین دلیل قانون، اعسار نسبت به هزینه‌های دادرسی را مسیری در راستای حمایت و پشتیبانی از این اشخاص واقع نموده است. لذا غالباً، اشخاصی که بنابر حکم دادگاه ملزم به تأدیه خسارت، دین و یا آن‌که هر هزینه دیگری به دیگر اشخاص می‌گردند. ولیکن توان تأدیه آن را ندارند، معسر تلقّی شده و خواهند توانست با به اثبات رساندن اعسار نسبت به محکومٌ به، از تأدیه معاف گردد.

» فرآیند تقاضای اعسار؛

ارائه دادخواست اعسار به واسطه‌ی مدعی.
ابلاغ پرونده به مقام قضایی رسیدگی کننده به واسطه‌ی مدیر دفتر.
رسیدگی به پرونده در خارج از نوبت رسیدگی ضمن دادگاه دعوی اصلی.
معرفی داشتن لااقل چهار نفر شاهد به دادگاه به واسطه‌ی مدعی در راستای اثبات اعسار.
انضمام اسناد و مدارک به دادخواست.
اقدام جهت وارسی دادخواست اعسار به واسطه‌ی دادگاه.
احضار شاهد به دادگاه رسیدگی کننده و سوگند آنان در حضور مقام رسیدگی کننده.
مطابقت ادعای تقاضا کننده اعسار و اظهارات شهود.
صدور حکم بنابر اعسار به واسطه‌ی دادگاه، به هنگام اثبات ادعا.
رد دادخواست ارائه شده به واسطه‌ی دادگاه، به هنگام عدم اثبات ادعا.

» مزایای پذیرش دادخواست اعسار به واسطه‌ی دادگاه؛

پذیرش اعسار از هزینه‌های دادرسی.
معاف از تأدیه هزینه‌های دادرسی.
اخذ وکیل تحت عنوان وکیل معاضدتی.
معاف از تأدیه حق‌الوکاله.
و معاف از تأدیه هزینه‌های انتشار آگهی.
معاف از تأدیه هزینه‌های حق‌الزحمه کارشناس.
پذیرش اعسار از محکومٌ به.
قسط بندی بدهی.
معاف از ممنوع‌الخروج گردیدن.
معافیت موقت مرد از تأدیه حق و حقوق زن (در موضوع طلاق).

» اسناد و مدارک موردنیاز در راستای اثبات اعسار چیست!

شهادت از سوی شهود همراه با استشهاد نامه کتبی شاهدان.
ضمن اعسار از هزینه دادرسی، مدعی لازم است دو شاهد معرفی کند و ضمن اعسار از محکوم ملزم خواهد بود که چهار شاهد معرفی بنماید‌.
تهیه یک لیست از اموال منقول و غیرمنقول.
لیست تمامی نقل و انتقالات اموال طی یک سال سپری شده.
موجودی حساب‌های بانکی خود.
تمامی مطالبات خویش از سایرین و اموالی که نزد سایرین دارد.
به هنگام تقاضای اعسار از محکومٌ به، بنابر ارائه دادنامه محکومیت.

» ارائه دادخواست اعسار چه زمانی انجام می‌شود؟

دادخواست اعسار همراه با دعوی اصلی؛ تسلیم دادخواست اعسار به همراه دادخواست اصلی به دادگاه رسیدگی کننده.
ارائه دادخواست به گونه دادخواست مستقل و جداگانه؛ تسلیم دادخواست اعسار به گونه‌ای جداگانه و پس از دادخواست اصلی به دادگاه رسیدگی کننده.

» نکات مهم در حیطه دادخواست اعسار که باید بدانید؛

به هنگام فوت شخصی که ادعای اعسار نموده است، ورثه او بنابر متوفی مشمول بهره‌مندی از حق اعسار نخواهند گردید. مگر زمانیکه خود ورثه هم معسر تشخیص داده بشوند.
به هنگام رد دادخواست اعسار ارائه شده، می‌توان نسبت بدان تقاضای تجدیدنظر خواهی نمود.
بهره‌گیری از حق اعسار در تمامی فرآیند دادرسی ممکن است.
در صورتیکه مدعی اعسار، در هریک از فرآیند دادرسی توانایی مالی پیدا نماید، حکم بنابر اعسار لغو خواهد شد و ملزم به تأدیه هزینه‌ها و دیون خویش خواهد گردید.
چنانچه که اعسار در مراحل بدوی ثابت بشود، حکم اعسار او در راستای بهره‌گیری در کلّیه‌ی فرآیند دادرسی مربوط بدان پرونده، از جمله تجدیدنظر خواهی و فرجام خواهی مؤثر و مفید خواهد بود.
مرجع صالح به جهت رسیدگی به دادخواست اعسار، دادگاه بدوی می‌باشد.
به هنگام صدور رأی به نفع معسر و خارج شدن او از حالت اعسار، او ملزم می‌باشد هزینه‌های دادرسی را پرداخت نماید.
ادعای اعسار از سوی تجار تنها به هنگامی مورد قبول خواهد بود که در ابتدا دادخواست خود را بنابر ورشکستگی ارائه دارند و ادعای خود را ثابت کنند.
وارسی استشهاد نامه ارائه شده، الزامی خواهد بود. چرا که طی مواردی چنین دیده می‌شود که بعضی از اشخاص بنابر دوستی با مدعی و یا از روی رودربایستی استشهادیه را به امضاء می‌رسانند.

» نتیجه گیری؛

عدم اثبات ادعای اعسار از محکوم به واسطه‌ی مدعی، موجب الزام مدعی از سوی دادگاه در راستای تأدیه هزینه‌های رسیدگی به دادخواست اعسار خواهد گردید. این هزینه معادل با دو برابر هزینه‌های معمول و همچنین حق‌الوکاله است. بهتر است بدین نکته اشاره‌ای داشته باشیم که؛ چنانچه که مدعی اعسار، منجر به شهادت کذب شهود معرفی شده به واسطه‌ی او و… گردد، مشمول مجازات حبس می‌گردد. در صورت نیاز به کسب اطلاعات بیشتر در این زمینه، می‌توانید با ما در سروش عدل تماس حاصل فرمایید.