یکی از مهمترین ادله اثبات دعوا ، شهادت شهود است که شرایط شهادت در قانون هم پیش بینی شده است. شهادت دروغ نیز در نظام حقوقی ما جرم انگاری شده است. با نگاهی مختصر به ماده 230 قانون آیین دادرسی مدنی در میابیم که تمامی دعاوی مالی و غیر مالی جز در موارد خاص، با شهادت قابل اثبات هستند. البته شرایط شاهد و همچنین شرایط شهادت در قانون مشخص شده و تعداد و جنسیت شهود باید به ترتیب مقرر در آن باشد تا مورد قبول دادگاه واقع شود.

ماده 230 قانون دادرسی مدنی آن دعاوی که اثبات آنها با شهادت یا گواهی امکانپذیر است را در چهار گروه تقسیم بندی کرده است. در همین ماده تعداد و جنسیت شهود یا گواهان را نیز پیش بینی کرده است. بنابراین شهادتی که شرایط مقرر را دارد. و تعداد و جنسیت آنها به ترتیب مقرر در قانون است. به عنوان دلیلی شرعی بوده و قاضی موظف به اعتبار دادن به آن شهادت میباشد.

دعاوی قابل اثبات با شهادت دو مرد

طبق بند الف ماده 230 قانون آیین دادرسی مدنی دعاوی غیرمالی از قبیل مسلمان بودن، بلوغ. جرح و تعدیل، عفو از قصاص، وکالت، وصیت، اصل طلاق و اقسام آن، رجوع در طلاق از دعاوی ست. که با گواهی دو مرد قابل اثبات میباشد.

دعاوی قابل اثبات با شهادت دو مرد و یا یک مرد و دو زن

علاوه بر دعاوی که تنها با شهادت دو مرد قابل اثبات هستند. و در قسمت قبل آنها را بررسی کردیم. برخی دعاوی با گواهی دو مرد یا یک مرد با دو زن قابل اثبات میباشند .

در این نوع دعاوی قانونگذار، دو طرف را در ارائه دو شاهد مرد یا ارائه یک شاهد مرد و دو شاهد زن، مخیر کرده است. دعاوی مذکور، طبق بند (ب) و (د) ماده 230 قانون آیین دادرسی  عبارتند از:

دعاوی مالی یا آنچه که مقصود از آن، مال می‌ باشد. مانند دین، ثمن مبیع، معاملات، وقف، اجاره، وصیت به نفع مدعی، غصب، جنایات خطائی و شبه عمد که موجب دیه میباشد، با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن، قابل اثبات می باشند

اصل نکاح، با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن، نیز قابل اثبات است. که طبق متن ماده، تنها اصل نکاح ( منظور از اصل نکاح تحقق و وقوع عقد موجد رابطه زوجیت است). قابل اثبات با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن بوده و مشتقات آن، مانند نوع نکاح (اعم از دائم و موقت)، مشمول این حکم نخواهد بود.

دعاوی قابل اثبات با شهادت دو مرد، چهار زن یا یک مرد و دو زن

طبق بند ( ج ) ماده 230 قانون آیین دادرسی مدنی برخی از دعاوی توانایی قابلیت اثبات با گواهی چهار زن به تنهایی ، دو مرد به تنهایی و یک مرد و دو زن را دارند. که این دعاوی معمولا دعاوی ست که اطلاع بر آنها معمولا در اختیار زنان است. از قبیل ولادت ، رضاع ، بکارت و عیوب درونی زنان.

دعاوی قابل اثبات با ترکیب شهادت و سوگند

در بند ( ب ) ماده 230 و همچنین ماده 277 قانون دادرسی مدنی دعاوی پیش بینی شده است. که با ترکیبی از گواهی و سوگند قابل اثبات میباشند. که این دعاوی عبارتند از :

دعاوي مالی یا آنچه که مقصود از آن مال می باشد. مانند دین، ثمن، مبیع ، معاملات ، وقف ، اجاره ، وصیت به نفع مدعی ، غصب . و جنایات خطایی و شبه عمد که موجب دیه میباشد با گواهی دو مرد یا یک مرد و دو زن قابل اثبات است. چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد ( بینه در دعاوی حقوقی به معنای شهود معتبر شرعی است؛ مانند دو مرد عادل یا یک مرد ع ادل و دو زن عادل یا چهار زن عادل است. در فقه غالبا منظور از بینه، دو مرد عادل است ) می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو زن به ضمیمه یک سوگند ادعای خود را اثبات کند.

 همچنین :

در کلیه دعاوی مالی که به هر علت و سببی به ذمه تعلق می گیرد. مانند قرض ، ثمن معامله ، مال الاجاره ، دیه جنایات ، مهریه ، نفقه ، ضمان به تلف یا اتلاف.

همچنین دعاوی که مقصود از آن مال است از قبیل بیع ، صلح ، اجازه ، هبه ، وصیت به نفع مدعی. و جنایت خطایی و شبه عمد موجب دیه چنانچه برای خواهان امکان اقامه بینه شرعی نباشد ، می تواند با معرفی یک گواه مرد یا دو گواه زن به ضمیمه سوگند ادعای خود را اثبات کند . در موارد مذکور در این ماده ابتدا گواه واجد شرایط شهادت می دهد ، سپس سوگند توسط خواهان ادا می شود .

برای دریافت اطلاعات بیشتر در مورد دعاوی قابل اثبات با شهادت شهود و دریافت مشاوره از بهترین وکیل تهران چه وکیل کیفری و چه وکیل مدنی متوانید به مرکز حقوقی بین المللی سروش عدل مراجعه بفرمایید.