✓ اعتبارات اسنادی LC

اعتبار اسنادی تعهدی از جانب بانک می‌باشد. آن نیز به درخواست تقاضا کننده صادر شده و بنابر آن بانک متعهد می‌شود وجه مشخصی را به یک صاحب نفع خاص، در یک بازه‌ی زمانی محدود بنابر شرط ارائه اسناد معین و منطبق با شرایط اعتبار تأدیه کند. حائز اهمیت ترین مرجع قانونی اعتبارات اسنادی در بیشتر کشورهای دنیا، مجموعه عرف‌ها و رویه‌های متحدالشکل اعتبارات اسنادی مشهور به یو سی پی می‌باشد. بهتر است در این متن شما را کمی بیشتر با اعتبارات اسنادی LC آشنا سازیم. توصیه می‌کنیم تا پایان این مطلب از ما همراه‌مان باشید.

» اعتبارات اسنادی داخلی، ریالی

اعتبارات اسنادی که بنابر ریال ایران گشایش می‌شود. مقصد کالا و یا خدمت، اقامتگاه منوط بر بانک‌ها، درخواست کننده و ذی‌نفع آن تمامی در داخل مرزهای جغرافیایی جمهوری اسلامی ایران قرار دارند را، اعتبارات اسنادی داخلی، ریالی گویند. برخلاف اقسام گوناگون اعتبارات اسنادی که ضمن UCP قید گردیده است و از مقدار تنوع بالایی هم برخوردار هستند. دستورالعمل اعتبارات اسنادی داخلی، ریالی مصوب سال ۱۳۹۴ ضمن ماده‌ی هشت خود تنها به دو شیوه اعتبار اسنادی دیداری نیز مدّت دار بسنده کرده است. براساس ماده‌ی یک دستورالعمل یاد شده؛

ضمن اعتبار اسنادی داخلی مدّت دار، بانک گشایش کننده و نیز تأیید کننده مکلّف هستند. بعد از وارسی اسناد و اطمینان خاطر از ارائه اسناد برابر با اعتبارنامه، ثمن اسناد را تأدیه بنمایند. ولیکن ضمن اعتبار اسنادی داخلی مدّت دار، بانک بعد از انجام بررسی‌های موردنیاز تعهد می‌کند که ثمن اسناد را ضمن سررسید مقرر تأدیه کند.

» انواع گوناگون اعتبارات اسنادی LC

به گونه‌ای کلّی اعتبارات اسنادی را می‌توان به دو دسته بیان شده در قسمت زیر تقسیم نمود؛

✓ اعتبارات اسنادی تجاری

این گونه از اعتبارات تحت عنوان یک روش تأدیه مورد استفاده قرار می‌گیرد. غایت از صدور اعتبارات اسنادی تجاری وساطت بانک جهت پرداخت ثمن از جانب متعهد آن است. آن نیز به عبارتی در مقابل ارائه اسنادی مبنی بر انجام تعهد غیرپولی از جانب ذی‌نفع اعتبار می‌باشد. پس بانک تحت عنوان واسطه تأدیه وجه و تحویل اسناد معامله پایه، عمل می‌نماید. البته که بانک در مقابل انجام چنین خدماتی کارمزد دریافت خواهد کرد.

✓ فواید اعتبارات اسنادی تجاری

فواید اعتبارات اسنادی تجاری در آن می‌باشد که، فروشنده حدوداً با خطر پرداخت نگردیدن ثمن مواجه نخواهد شد. چرا که با این روش، اعتبار بانک گشاینده جانشین خریدار خواهد شد. پس خریدار اطمینان خاطر کسب می‌کند که تا زمانی اسناد مقرر به بانک پرداخت کننده تحویل داده نشده است. ثمن از تحت تصرف او خارج نمی‌شود.

✓ اعتبارات اسنادی تضمینی

به لحاظ حقوقی چهارچوب اعتبارات اسنادی تضمینی همانند اعتبارات اسنادی تجاری می‌باشد. اغلب اعتبارنامه تضمینی جهت فرض تخلّف و تخطی از معاهده پایه صادر می‌گردد. از این جهت کارکرد این قبیل از اعتبارات اسنادی LC تضمین تعهدات مؤجل می‌باشد. به هنگام تخلّف و تخطی و یا اجتناب متعهد از اجرای کلّیه یا قسمی از تعهدات خویش، متعهدله این اختیار را دارد. حسب توافق به صرف مطالبه و یا با ارائه اسناد مذکور ضمن اعتبارنامه به بانک، وجه مقید ضمن اعتبارنامه را اخذ کند.

اعتبارنامه تضمینی امکان دارد جهت تضمین تعهدات مستمر و طولانی مدّت پیمانکار در پروژه ساخت و ساز اخذ گردد. نیز از سویی جهت تضمین؛ اوراق قرضه بلند مدّت، تضمین حسن انجام کار، خدمات پس از فروش، کارایی پروژه‌ای که احداث شده است، می‌توان از این اعتبار اسنادی بهره گرفت.

» معاهدات گشایش اعتبارات اسنادی LC

بنابر فصل دوّم دستورالعمل اعتبار اسنادی داخلی، ریالی مبنای عقدی گشایش اعتبارات اسنادی داخلی سه عقد است. جعاله، مرابحه و استصناع.

✓ جعاله

براساس ماده‌ی شانزده عملیات بانکی بدون ربا و همچنین ماده‌ی دو دستورالعمل اجرای جعاله؛

بانک‌ها می‌توانند جهت ایجاد تسهیلات موردنظر برای گسترش و توسعه امور تولیدی و بازرگانی نیز خدماتی با تنسیق معاهده تحت عنوان جاعل برای جعاله مبادرت ورزند. به عبارتی بیشترین کاربرد جعاله برای گشایش اعتبارات اسنادی LC می‌‌باشد. بنابر معاهده جعاله مشتری جاعل است و بانک عامل می‌باشد.

مطابق با ماده‌ی پانزده قانون عملیات بانکی بدون ربا :

تمامی معاهداتی که میان بانک و مشتری ضمن بانک منعقد می‌گردد، لازم‌الاجرا هستند. از سویی نیز تابع مفاد آیین‌نامه اسناد رسمی می‌باشند. نهایتاً معاهده گشایش اعتبار اسنادی که حقیقتاً مشمول ماده‌ی ده قانون مدنی ایران می‌باشد، لازم‌الاجرا محسوب می‌گردد. پس در صورت لزوم به جهت اجرای ثبت می‌توان اقدامات لازم را در پیش گرفت.

با وجود ماده‌ی مذکور و اصلاحات مربوط بدان، پیش از تصویب دستورالعمل نوین، اعتبارات اسنادی داخلی، ریالی بانک‌ها عملی در پیش می‌گرفتند. آن‌ها جهت اطمینان از اجرای معاهده و جلوگیری از هر نوع تفسیر مغایر از جانب اجرای اسناد رسمی و همانند آن، معاهده گشایش اعتبارات را در قالب معاهده جعاله گشایش اعتبارات اسنادی، تنسیق می‌کردند.

✓ مرابحه

بنابر ماده‌ی پانزده دستورالعمل اعتبار اسنادی داخلی، ریالی چنانچه که عنوان اعتبارات اسنادی LC داخلی، کالا یا خدمتی موجود باشد. گشایش اعتبارات اسنادی داخلی بر پایه عقد مرابحه میان بانک گشایش کننده و درخواست کننده انجام می‌شود. براساس آن بانک، بهای تمام شده کالاها و خدمات را بنابر پیش فاکتور صادره از جانب صاحب نفع به اطلاع درخواست کننده خواهد رساند. پس آن را به گونه نقد یا اقساط ضمن سررسید مشخص به درخواست کننده واگذار می‌نماید.

✓ استصناع

بنابر قسمت دوّم ماده‌ی پانزده دستورالعمل اعتبار اسنادی داخلی، در صورتی که موضوع اعتبار اسنادی کالا باشد. که البته آن به هنگام گشایش اعتبارات اسنادی داخلی نزد ذی‌نفع موجود نباشد و مستلزم ساخت آن در آتی باشد. گشایش اعتبارات اسنادی بر پایه عقد استصناع خواهد بود. بنابر بانک گشایش کننده اعتبار متعهد خواهد شد در برابر اخذ ثمن معاهده و براساس شرایط قید شده ضمن آن کالا مدّنظر را ضمن بازه‌ی زمانی مشخصی به درخواست کننده تسلیم دارد.

» اصول و ضوابط حاکم بر اعتبارات اسنادی LC

✓ اصول و ضوابط استقلال اعتبار اسنادی از معامله پایه و اصلی

این اصل در واقع زیربنای اصول حاکم بر اعتبارات اسنادی به حساب می‌آید. براساس این اصل تعهد بانک که بنابر معاهده اعتبارات اسنادی شکل می‌گیرد جدای و مستقل از معاهده پایه در نظر انگاشته می‌شود. نهایتاً بانک هیچ گونه تعهد یا التزامی نسبت به معاهده پایه ندارد. براساس اصل استقلال ضمن ساز و کار اعتبارات اسنادی تمامی طرف‌ها اسناد را معامله می‌کنند نه کالاها و خدماتی که اسناد بدان‌ها مرتبط می‌باشند. اصل استقلال بر مبنای اصل حاکمیت اراده و ضرورت تسهیل ضمن پرداخت‌های تجاری می‌باشد.

✓ اصل لزوم رعایت دقیق و کامل مفاد اسناد

بنابر این اصل بانک مؤظف می‌باشد اسناد ارائه گردیده مقید ضمن اعتبارنامه را تطبیق بدهد. به هنگام مغایرت کلّی و یا جزئی آن‌ها را رد نموده و از تأدیه ثمن مقرر ضمن اعتبارنامه به صاحب نفع امتناع ورزد. بدین علّت که بانک گشاینده اعتبار به گونه‌ای مستقیم و بانک ابلاغ کننده به گونه‌ای غیرمستقیم وکیل فرد گشاینده اعتبار می‌باشد. حدود و مرزهای اختیارات وکیل مزبور ضمن معاهده اعتبار معین گردیده است. چنانچه بانک خارج از چهارچوب نمایندگی خویش عمل بنماید، خود مسئول خواهد بود. پس در ارتباط با اسنادی که میبایست ارائه گردد، وجود هر نوع ابهام و مغایرت ضمن مفاد سند اغلب اختیار عدم پذیرش یا معامله اسناد را به بانک ارائه می‌دارد. البته که بانک تنها مؤظف به وارسی جوانب متعارف و شکلی اسناد ارائه گردیده، می‌باشد.

» خطرات بهره‌گیری از اعتبارات اسنادی LC

بهره‌گیری از اعتبارات اسنادی در کناره‌ی مزیت‌های که برای صادر کننده و ذی‌نفع آن خواهد داشت. منجر به ایجاد اختلافات و دعاوی مرتبط با اعتبارات اسنادی و همچنین ضرر و زیان برای دوطرف می‌گردد. برای نمونه؛

✓ کلاهبرداری

فرد ذی‌نفع امکان دارد با جعل نمودن اسناد مربوط به حمل یا دستکاری متن خود اعتبارات اسنادی بدون تسلیم کالاها به خریدار یا با تسلیم کالاهای پر از عیب و نقص، ثمن را اخذ نماید.

✓ ریسک چهارچوب‌های حکومتی

گاهاّ امکان دارد اجرای اعتبارات اسنادی متوقف گردد. آن نیز ممکن است به علّت تحریم بانک‌ها به ویژه در کشورهایی که در معرض چنین معضلاتی واقع شده‌اند، رخ بدهد.

✓ بلای طبیعی

نیز از سویی هم امکان دارد، اجرای اعتبارات اسنادی به علّت بروز جنگ یا بلای طبیعی متوقف گردد.

» نتیجه گیری

مسائل و مشکلات و موضوعات موجود در پیرامون اعتبارات اسنادی ممکن است، پیچیدگی های بیشتری را در بطن خود جای دهد. قطعاً که عدم علم نسبت بدین موضوعات می‌تواند خسارات جبران ناپذیری را به هر یک از دوطرف وارد نماید. حتماً مشورت نمودن با وکیل متخصص بانکی در پی موارد حساس و حائز اهمیت می‌تواند منجر به صرف جویی در هزینه‌ها و زمان شما بشود.